شنیده ها

شنیده ها: پس از فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ و در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در پایان ۱۹۹۱، جورج اچ. دابلیو. بوش، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، از مفهومی تازه سخن گفت: «نظم نوین جهانی». 

اکنون، بیش از سه دهه بعد و تنها دو ماه پس از آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هشدار می‌دهد که جهان شاهد «تحولاتی در نظم بین‌المللی است که از سال ۱۹۴۵ تاکنون بی‌سابقه بوده‌اند.»، اما این هشدار‌ها ما را با یک پرسش بنیادین مواجه می‌کند: «نظم جهانی» دقیقاً چیست؟ این نظم چگونه شکل می‌گیرد، چگونه حفظ می‌شود و در چه شرایطی فرو می‌پاشد؟ 

شنیده ها: ایالات متحده بار دیگر لحن تهدیدآمیز خود علیه ایران و برنامه هسته‌ای این کشور را شدت بخشیده و همزمان، نشانه‌هایی از افزایش آمادگی نظامی در منطقه به چشم می‌خورد. 

گزارش‌های اطلاعاتی حاکی از آن است که واشنگتن بر شمار جنگنده‌ها و هواپیما‌های سوخت‌رسان خود در خاورمیانه افزوده است؛ اقدامی که در چارچوب سیاست «لبه پرتگاه» قابل تحلیل است؛ رویکردی که هدف آن واداشتن تهران به عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای‌اش از طریق افزایش فشار و تهدید نظامی است. با این حال، این استراتژی با یک ریسک جدی همراه است: به جای بازداشتن ایران از پیگیری اهداف بلندپروازانه هسته‌ای، ممکن است این پیام را به تهران منتقل کند که تنها راه مقابله با تهدید‌های فزاینده ایالات متحده، عبور از آستانه هسته‌ای و دستیابی به سلاح اتمی است. 

شنیده ها: سیاست تجاری تازه دونالد ترامپ، که بر پایه برداشت‌های نادرست تاریخی و اقتصادی بنا شده، نه‌تنها تهدیدی جدی برای ثبات اقتصاد جهانی‌ست، بلکه زیان‌های مستقیمی به مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آمریکایی وارد خواهد کرد. این چرخش به‌سوی حمایت‌گرایی، بازگشت به الگو‌های شکست‌خورده قرن نوزدهم است. اما جهان می‌تواند با تقویت همکاری‌های چندجانبه و بازسازی نظم تجاری، مانع از پیروزی حماقت بر منطق شود.

اگر شما هم متوجه نشدید که ایالات متحده آمریکا دارد «غارت، چپاول، تجاوز و تاراج می‌شود؛ آن هم به‌دست کشور‌هایی از نزدیک و دور»؛ یا اینکه این کشور به‌طرزی بیرحمانه از «حق شکوفایی» خود محروم شده است، تبریک می‌گویم: درک شما از واقعیت، آشکارا به‌مراتب روشن‌تر از رئیس‌جمهور ایالات متحده است.

شنیده ها: در حالی‌که دونالد ترامپ بار‌ها ادعا کرده می‌تواند بحران‌های بین‌المللی را ظرف چند روز فیصله دهد، نشانه‌های روشنی وجود دارد که از سر باز زدن رهبران جهان نسبت به خواسته‌هایش، او را خشمگین کرده است. 

تنها در هفته گذشته، ترامپ با لحنی آمیخته به گلایه اعلام کرد که از عدم ارائه پیشنهاد صلح از سوی مسکو درباره جنگ اوکراین «عصبانی» است و تهدید کرد ممکن است بر فروش نفت روسیه «تعرفه‌های ثانویه» اعمال کند. او همچنین نسبت به ایران هشدار داد و اعلام کرد اگر توافقی حاصل نشود، «بمباران در کار خواهد بود.» 

شنیده ها: سال ۱۴۰۳ با همه تلخکامی‌های خود، روبه پایان است. توالی مجموعه‌ای از رخداد‌های عظیم غیراقتصادی با شوک‌های بسیار بالا به اقتصاد، به همراه تشدید ناترازی‌ها در برق و گاز، امسال را به یکی از تلخ‌ترین سال‌ها برای مردم و فعالان اقتصادی تبدیل کرد. اما جهش‌های اخیر نرخ ارز نیز چالش جدیدی بود که بی‌گمان بر برداشت فعالان و آحاد اقتصادی از چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ ازجمله افزایش نااطمینانی‌ها مؤثر خواهد بود.

کارشناسان و فعالان اقتصادی در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» معتقدند پیش‌بینی چشم‌انداز سال آینده به واسطه پیچیدگی‌های خاصی که ناشی از سایه سیاست بر سر اقتصاد بوده، بسیار دشوار است. با این حال، آنان در دو سناریو به تشریح دیدگاه‌ها و برآورد‌های خود از وضعیت متغیر‌های اقتصاد کلان در سال آتی پرداخته‌اند.

شنیده ها: «وعده‌هایی را که داده‌ام فراموش نمی‌کنم»؛ مسعود پزشکیان صبح روز ۲۲ بهمن ماه با نوشتن همین یک خط در شبکه اجتماعی ایکس، داغ دل بسیاری را تازه کرد. او که این روز‌ها خود را در مقابل مجلس شورای اسلامی به شدت تنها حس می‌کند، از سوی طرفداران دیرین و گروهی از اصلاح‌طلبان که برای رای آوردنش از جان مایه گذاشته بودند، مورد انتقاد زیادی قرار دارد.

پزشکیان پیش از آنکه راهی ساختمان ریاست جمهوری در پاستور شود، چهار وعده اصلی داشت. وعده‌هایی که باعث شد بتواند در دور دوم انتخابات سعید جلیلی را شکست داده و او را مانند تمام ادوار انتخاباتی که شرکت کرده، از کسب اعتماد رای‌دهندگان محروم کند. اما این وعده‌ها کدامند و چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند؟

شنیده ها: اندیشمندان و مفسران سیاسی نیز باید گاهی به پیش‌بینی‌های گذشته خود نگاهی بیندازند و اشتباهات خود را مرور کنند. تصور کنید چه اتفاقی می‌افتاد اگر تحلیلگران برجسته‌ای مثل «توماس فریدمن»، «جو اسکاربرو»، «ریچل مدوم»، «جانان گانش»، «فرید زکریا»، «گلن گرینوالد»، «یان برمر» و «آن اپلباوم» هر ساله گزارشی درباره تحلیل‌ها و برداشت‌های نادرست سال گذشته خود ارائه می‌دادند. 

در نهایت، هیچ‌کس از اشتباه مصون نیست. حتی اگر به گفته «فیلیپ تتلاک»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه پنسیلوانیا اعتقاد داشته باشید. حتی کارشناسان برجسته نیز در پیش‌بینی آینده با مشکل روبه‌رو می‌شوند. تأمل صادقانه درباره اشتباهات، هم برای فرد و هم برای عموم آموزنده است و زمینه‌ای فراهم می‌کند تا همه از آن اشتباهات درس بگیرند.

شنیده ها: تکلیف افزایش حقوق ۱۴۰۴ کارگران همان‌طور که از قبل قابل پیش‌بینی بود در روز‌های آخر اسفند مشخص می‌شود. وزیر کار پیش از این وعده داده بود مذاکرات عموما پرحاشیه نمایندگان کارگران با جامعه کارفرمایی که زیر سایه نظارت دولت برگزار می‌شود تا سه‌شنبه همین هفته به سرانجام برسد، اما اگر تنها کمی درباره سابقه این جلسات اطلاع داشته باشید، می‌دانید رسیدن به نظری واحد در آن تقریبا سخت و در مواقعی حتی غیرممکن است، چون دو طرف ماجرا اصرار دارند حرف خودشان به کرسی بنشیند. 

نمایندگان کارگری، روی تامین هزینه زندگی و خرج معاش طبقه خودشان تاکید می‌کنند و کارفرما‌ها می‌گویند افزایش حقوق باید به شکلی باشد که از عهده پرداختش بربیایند. خود دولت هم دغدغه تورم را دارد و دوست ندارد کارفرمای بخش خصوصی در سال آینده حقوق کارگران را بیش از اندازه‌ای که خودش برای افزایش حقوق کارمندان تعیین کرده بالا ببرد. با توجه با این موارد، افزایش حقوق ۱۴۰۴ کارگران در سه سناریو قابل پیش‌بینی است که هر کدام آنها مزایا و معایبی دارند.

شنیده ها: در ۱۸ اسفند محمد جوان بخت «معاون امور آب در وزارت نیرو» اعلام کرد که وضعیت آب تهران در شرایط بحرانی قرار گرفته و سد لتیان فقط ۱۰ درصد آب دارد.

کمبود آب در تهران فقط مختص به سد لتیان نیست. در روز‌های گذشته خبر‌هایی مبنی بر کاهش حجم ذخیره سد کرج و امکان جیره بندی در تهران منتشر شد که نشان دهنده وضعیت آب در این استان است. در عین حال کمبود آب در سایر استان‌ها نیز وجود دارد. با توجه به اهمیت موضوع در کشور، پرسش‌های درخصوص چرایی این وضعیت و راه حل‌های آن در جامعه مطرح است.«دکتر سعید جمالی مدیر دفتر پژوهش و مدیریت دانش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی» در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است.

شنیده ها: «آسایش، آرامش و استراحت ضد گرفتاری‌های ناشی از کار و شغل» معنا و ریشه واژه فراغت است. سفر رفتن گرچه یکی از راه‌های رهایی از بند فشار کار و زندگی روزمره بوده است، اما هر سال بستن بار سفر برای خانوار‌های ایرانی سخت‌تر و دورتر می‌شود. تا حدی که پس از لوازم خانگی، پوشاک و خوراک قسطی، امسال در آستانه نوروز با موج تبلیغات سفر قسطی از سوی برخی سکو‌ها مواجه هستیم.

صنعت گردشگری ایران که طی سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی از سیاسی گرفته تا شیوع ویروس کرونا مواجه بوده است، حال به نظر می‌رسد که سهم سفر در سبد هزینه خانوار ایرانی به میزان چشمگیری کوچک‌تر شده است.