شنیده ها

تینا رضاسلطانی: آلودگی هوا عبارت است از حضور یک یا چند آلاینده‌ یا ترکیب در هوای آزاد (outdoor air) و یا هوای داخل (indoor air) در مقادیر و مدت زمانی که ممکن است سبب آسیب به زندگی انسان، گیاه یا حیوان یا اموال یا به طور نامعقولی سبب تداخل در برخورداری راحت از زندگی یا اموال شود.

از نظر سازمان حفاظت محیط زیست، آلودگی هوا عبارت است از وجود و پخش یک یا چند آلوده‌کننده اعم از جامد، مایع، گاز، تشعشع پرتوزا و غیرپرتوزا در هوای آزاد به مقدار و مدتی که کیفیت آن را به طوری ‌که زیان‌آور برای انسان و سایر موجودات زنده و یا گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.

پاک ترین و آلوده ­ترین شهرهای جهان

کیفیت هوا، زندگی و تنفس انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. همان گونه که وضعیت آب و هوا روز به روز و حتی ساعت به ساعت تغییر می کند، کیفیت هوا نیز می تواند متغیر باشد. به گزارش پایگاه بین‌المللی دیده‌بانی آلودگی هوای «ایر ویژوال»  در این گزارش شهرها و کشورهایی که آلوده‌ترین هوا را بر مبنای میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۵/ ۲ میکرون در ۲۰۱۸ داشتند، رتبه‌بندی کرده است. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» بر اساس این رتبه‌بندی، از میان ۳۰ شهر دارای بدترین هوا در جهان، ۲۲ شهر در هند‌ واقع هستند و همچون سال گذشته دهلی به‌عنوان آلوده‌ترین پایتخت جهان معرفی شده است. در میان شهرهای ایران، نخستین شهری که در این رتبه‌بندی به چشم می‌خورد اندیمشک است که با میانگین ۲/ ۳۹ میکروگرم‌ بر مترمکعبی غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از ۵/ ۲ میکرون در سال ۲۰۱۸، در جایگاه ۲۳۰ جهان قرار گرفته است. جالب اینجاست تهران با میانگین ۱/ ۲۶ میکروگرمی ذرات کمتر از ۵/ ۲ میکرون در هر مترمکعب از هوا طی سال ۲۰۱۸، چهارمین آسمان ناپاک ایران را داشت، سطحی که پایتخت ایران را در رده‌بندی آلوده‌ترین شهرهای جهان به رده ۴۷۴ و در رده‌بندی آلوده‌ترین پایتخت‌ها به رده ۲۳ رساند.

آلوده­ ترین و پاک ترین شهرهای ایران

شاخص آلودگی هوا توسط سازمان‌های دولتی برای سنجش آلودگی هوای یک منطقه و پیش‌بینی آینده آن به کار می‌رود. با افزایش عدد این شاخص، احتمال در خطر قرار گرفتن سلامت عمومی بالاتر می‌رود. به گزارش پایگاه بین‌المللی دیده‌بانی آمار آلودگی هوای شهرهای ایران نیز جالب‌توجه است. در این رتبه‌بندی، اولین شهر ایرانی، اندیمشک خوزستان است که با میانگین ۲/۳۹ میکروگرم‌ ذرات کمتر از ۵/۲ میکرون در یک متر مکعب هوا، در جایگاه ۲۳۰ آلوده‌ترین شهرهای جهان در ۲۰۱۸ قرار گرفته است. مشهد با میانگین ۶/ ۳۰ و  اصفهان با میانگین ۶/ ۲۷ نیز به ترتیب دومین و سومین شهر آلوده ایران در ۲۰۱۸ بودند. بر خلاف تصورات، تهران اما با میانگین ۱/ ۲۶ میکروگرمی، در رده چهارم آلوده‌ترین شهرهای ایران قرار دارد. بر اساس آمارهای این گزارش، با توجه به میانگین ۳۴ میکروگرمی سال ۲۰۱۷، آلودگی تهران در ۲۰۱۸ کاهش قابل‌توجه داشت. جالب اینجاست این سطح از آلودگی، تهران را در رده ۴۷۴ آلوده‌ترین شهرهای جهان جای داده است (از میان ۳ هزار و ۹۵ شهر). در بخشی از این گزارش آلوده‌ترین و پاک‌ترین شهرها به تفکیک مناطق معرفی شده‌اند. در این رابطه، ایران به همراه هند، پاکستان، افغانستان، بنگلادش، نپال و سریلانکا به‌عنوان ۷ کشور منطقه جنوب آسیا معرفی شده‌‌اند. پاک‌ترین شهرهایی که برای این منطقه معرفی شده‌اند، همگی از ایران هستند که به ترتیب عبارتند از: قروه با میانگین ۸/ ۷، تبریز با میانگین ۲/ ۱۲، سنندج با میانگین ۵/ ۱۲، نهاوند با میانگین ۱/ ۱۶، زنجان با میانگین ۶/ ۱۸، میبد با میانگین ۱/ ۲۱، آبدانان با میانگین ۲/ ۲۱، هشتگرد با میانگین ۱/ ۲۲، کرج با میانگین ۲/ ۲۲ و سجزی با میانگین ۳/ ۲۲.

آلودگی شهر اصفهان

عدم برنامه‌ریزی مناسب، فعالیت صنایع فراوان، فقدان طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نبود مدیریت یکپارچه و نبود قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری مناسب از عوامل اصلی آلودگی شهر اصفهان می­باشد. به گزارش خبرنگار مهر، شاخص کیفی هوای کلان‌شهر اصفهان بر اساس داده‌های ۱۷ ایستگاه سنجش با میانگین ۱۰۱ وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس را نشان می‌دهد.

بر اساس داده‌های سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان محیط‌زیست (منطقه اصفهان) شاخص هوای این کلان‌شهر در ایستگاه پایش بزرگراه خرازی با ۱۱۸، خیابان ۲۵ آبان با ۱۴۸، میدان انقلاب با ۱۰۶، پارک زمزم با ۱۱۹، خیابان زینبیه با ۱۳۸، فرشادی با ۱۵۰ و بولوار کاوه با ۱۳۳ AQI در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروه‌های حساس و کردآباد با ۱۶۲ AQI ناسالم برای عموم شهروندان است.

همچنین شاخص هوای اصفهان در ایستگاه خیابان استانداری با ۵۹، خیابان پروین اعتصامی با ۸۸، دانشگاه صنعتی با ۷۱، خیابان رودکی با ۸۴، رهنان با ۷۸، خیابان فیض با ۷۶، سپاهان شهر با ۵۸، میرزا طاهر با ۵۷ و ولدان (ورزشگاه میثاق) با ۹۱ AQI وضعیت زرد و قابل قبول را نشان می‌دهد.

شاخص هوا در سجزی با ۷۵ در وضعیت قابل قبول، شاهین شهر با ۱۰۳ AQI ناسالم برای گروه‌های حساس و قهجاورستان با ۱۵۲ ناسالم برای عموم شهروندان ثبت شد. ایستگاه سنجش آلودگی هوای شهرهای مجاور اصفهان از جمله مبارکه، خمینی شهر، زرین‌شهر، نجف آباد، منطقه صنعتی دولت آباد و کاشان قطع است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

این شاخص بطور معمول برای پنج آلاینده هوا شامل منوکسیدکربن، اُزن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون اندازه گیری و بطور روزانه در ایستگاه‌های پایش هوا، ثبت می‌شود.

شاخص کیفی هوا معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.