شنیده ها

شنیده ها: پس از کش و قوس‌های فراوان بالاخره دولت طالبان پذیرفت که حق‌آبه هیرمند را پرداخت کند، حق‌آبه‌ای که 16 ماه پیش و زمان افتتاح سد کمال خان، به‌نوعی توسط دولت‌های افغانستان مصادره شده بود.

در افتتاح زمان افتتاح این سد و در فروردین سال 1400، اشرف غنی، رئیس جمهور وقت افغانستان در مراسم افتتاح سد کمال‌خان برروی رودخانه هیرمند از موضوع تبادل آب در مقابل نفت سخن گفت و باور داشت «از این پس به ایران آب در مقابل نفت می دهیم» مواضعی که بی‌شک رنگ و بوی باج خواهی از ایران می‌دهد.

به گزارش آرمان امروز، این کشور که از چهار دهه پیش حمایت همه جانبه ایران را پشت سر خود می‌دید که ایران سال‌ها برای خروج آمریکا تلاش کرده بود و مهمان‌نوازی بیش از چهار میلیون از اتباع غیر‌مجاز و مجاز، آن‌هم در شرایطی که کشورهای همسایه‌ این کشور، همواره مرزهای خود را برروی مهاجران بسته‌ بودند، این صحبت با جنجال روبه‌رو شد. همچنین پاسخ مشاور وقت رئیس جمهور افغانستان که همان‌زمان در پاسخ به یکی از کاربران توئیتری که از عدم اختصاص منابع آبی گلایه کرده بود، اعلام کرد: «آب مفت نداریم»! با بازخورد شدیدی از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد. این باج‌خواهی تنها چند ماه به‌طول انجامید و عمر دولت اشرف غنی به مطالبه نفت از ایران نرسید و در مرداد سال گذشته، طالبان بر این کشور تسلط یافت. از آن زمان نیز مذاکرات برای دریافت آب توسط وازت نیروی ایران و وزارت امور خارجه ادامه داشت.

کلاهی که به سر ایران رفت

در یک اقدام تامل برانگیز و در اواخر امسال، طالبان حق آبه ایران را راهی شورزار کرد، و خشم مردم را شدیدا برانگیخت. بدتر اما آنجاست که به گفته ملازهی، تحلیلگر مسائل افغانستان در گفت‌وگو با چند رسانه اعلام کرد: «دولت ایران خبر داشته که طالبان به زودی حقابه سیستان را به گودزره سرازیر می‌کند اما هیچ اقدامی نکرد و به بومی‌ها گفته است: آش را چندان شور نکنند.» در دی ماه سال گذشته یک خبرگزاری افغان به نقل از سید حسن مرتضوی اعلام کرد که طالبان دریچه‌های سد کمال خان را به سمت ایران باز کرده است و آب هیرمند سرانجام به سوی هامون سرازیر می‌شود. خبرگزاری افغان ایرکا به نقل از این مقام نوشته بود که در پی رایزنی‌های ایران با افغانستان در سفر سرپرست وزارت خارجه طالبان به تهران، روسای این گروه دستور بازگشایی دریچه‌های بند کمال‌خان را صادر کردند. اما خیلی طول نکشید که همه مردم ایران متوجه کلاه گشادی شدند که بر سرشان رفته است. ساعتی بعد از انتشار خبرمذکور، هرات نیوز، رسانه افغانستانی با انتشار ویدیویی از سخنگوی وزارت آب و برق طالبان صراحتا این موضوع را تکذیب کرد. مردم شمال سیستان و بلوچستان هم تاب نیاوردند و تجمعی اعتراض آمیز مقابل پایانه مرزی میلک برگزار کردند.

آب هیرمند به ایران برمی‌گردد

اما پس از این اتفاقات و در شرایطی که رودخانه و تالاب هیرمند، به‌طور کامل خشک شده است و حیات استان در بسیاری از روستاها و شهرهای پایین دست رودخانه هیرمند، به‌طور کامل یا نابود شده، یا جان ده‌ها کودک را در «هوتک»‌ها که منشاء تامین آب مردم این مناطق است، را به‌خطر می اندازد، پس از رایزنی‌های فراوان روز گذشته  علی اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران که در راس هیاتی به کابل رفته است، درباره موضوع حقابه ایران از رودخانه هیرمند و گسترش روابط دو کشور با مقامات دولت موقت طالبان تبادل نظر کرد. هیات بلندپایه ایران که به ریاست «علی اکبر محرابیان» وزیر نیرو به کابل سفر کرده است با وزیر امور خارجه، وزیر آب و انرژی همچنین معاون نخست وزیر دولت موقت طالبان درباره موضوعات مختلف به ویژه در حوزه آب و انرژی گفت‌وگو کرد. محرابیان همچنین درباره حقابه هیرمند توضیحاتی را ارائه کرد و در خصوص معاهده 1351 با طرف افغان گفت‌وگو کردیم، مهمترین موضوعی که در ماه‌ها و سال‌های اخیر موجب عدم دریافت حقابه می‌شد، اجرای یک پروژه استکباری در نزدیکی مرز جمهوری اسلامی بود. حقابه ایران از سد کجکی کشور افغانستان آزاد شده و به بند کمال‌خان در 70 کیلومتری مرز ما می‌رسد. در جنوب منطقه بند کمال‌خان منطقه‌ای به نام گود زره وجود دارد که آب در پروژه استکباری حقابه هیرمند به آن منطقه انحراف پیدا می‌کند. در یکی دو سال اخیر با احداث این بند انحرافی، حقابه کشور ایران آزاد نمی‌شد. وی با اشاره به گفت‌‌و‌گوهای خود با مقامات افغانی اظهار کرد: در این سفر طرف افغانی پذیرفت که دیگر آبی به سمت منطقه گود زره جاری نشود و آب در مسیر خود به ایران وارد شود.

وی با بیان اینکه حقابه ایران موضوع دیگری است که در این سفر به آن پرداختیم، افزود: در سال‌های نرمال 820 میلیون مترمکعب حقابه جمهوری اسلامی ایران بود که قرار شد با توجه به شرایط بارشی کمیساران آب در این خصوص تشکیل جلسه بدهند و موضوع را بررسی کنند تا این حقابه آزاد شود. وزیر نیرو در پایان بر اساس مذاکرات صورت گرفته اظهار امیدواری کرد که در روزهای پیش رو شاهد رهاسازی حقابه ایران‌باشیم.