شنیده ها: در تحولی قابل‌توجه در نظم سیاسی خلیج فارس، دیگر این ایران نیست که به‌عنوان محور اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه معرفی می‌شود؛ بلکه اکنون انگشت اتهام مستقیماً به سمت اسرائیل نشانه رفته است.
این تغییر روایت با سخنان بدر البوسعیدی، وزیر خارجهٔ عمان، در «گفت‌وگوی منامه» در بحرین به‌صورت علنی مطرح شد. او در این نشست که توسط «مؤسسهٔ بین‌المللی مطالعات استراتژیک» برگزار شده بود، تصریح کرد: «ما مدت‌هاست می‌دانیم که اسرائیل منبع اصلی ناامنی در منطقه است.»
شنیده ها: میان آوریل و مه ۲۰۲۵، ایران و ایالات متحده پنج دور گفت‌وگوهای هسته‌ای را پشت سر گذاشتند و قرار بود دور ششم در میانه ژوئن برگزار شود. اما تنها دو روز پیش از آغاز آن، اسرائیل با حمایت عملیاتی آمریکا به زیرساخت‌های نظامی و هسته‌ای ایران حمله کرد. نه روز بعد، ایالات متحده به‌طور مستقیم وارد تقابل نظامی شد و تاسیسات فردو، اصفهان و نطنز را هدف قرار داد. تهران در پاسخ، با شلیک پهپادها و موشک‌ها به اهداف نظامی و غیرنظامی در اسرائیل واکنش نشان داد. پس از آنکه ایران یک پایگاه آمریکا در قطر را با موشک هدف قرار داد، واشنگتن میان دو طرف آتش‌بس برقرار کرد.
در ایران، این حملات به شهادت گروهی از دانشمندان هسته‌ای و فرماندهان ارشد نظامی انجامید و تلفات انسانی نیز برجای گذاشت. در اسرائیل نیز شلیک موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به کشته و زخمی شدن شمار قابل توجهی از افراد منجر شد. این مقاله در پی آن است که توضیح دهد چگونه و چرا در شرایطی که مذاکرات هسته‌ای در جریان بود، دو طرف به تقابل نظامی مستقیم کشیده شدند.
شنیده ها: ایران در میانهٔ موجی از تنش، اتهام و فشار دیپلماتیک، تلاش می‌کند میان حفظ حق هسته‌ای و تداوم گفت‌وگو با جهان تعادل برقرار کند. در حالی‌که تهران سخنان گروسی را تحریک‌آمیز و بخشی از جنگ روانی غرب می‌داند، عباس عراقچی بر زنده‌بودن دیپلماسی حتی در شرایط جنگ تأکید دارد. با این حال، بن‌بست مذاکرات با واشنگتن و ناکامی میانجی‌گری‌ها، آیندهٔ دیپلماسی را مبهم کرده و تنها تحولی بزرگ راه خروجی واقعی فراهم کند.
در روزهایی که خاورمیانه بار دیگر زیر سایه‌ی تنش و بی‌اعتمادی فرو رفته، ایران خود را در میانه‌ی میدان پیچیده‌ای از اتهام، مقاومت و دیپلماسی می‌بیند. از یک سو، صدای اعتراض تهران به روایت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بلند است و از سوی دیگر، دیپلمات‌های ایرانی هنوز تلاش می‌کنند شعله‌ی گفت‌وگو را، هرچند کم‌سو، زنده نگه دارند.
شنیده ها: بحران جدید پیرامون بازگشت تحریم‌های ایران، به شکافی عمیق در نظم حقوقی بین‌الملل انجامیده است. غرب با رد مصالحه و تکیه بر سازوکار «بازگشت خودکار»، نه‌تنها اجماع جهانی بر سر برجام را فروپاشاند، بلکه اهرم‌های نظارتی و سیاسی خود را از دست داد. در مقابل، روسیه و چین این تحریم‌ها را نامشروع دانسته و راه را برای همکاری‌های نظامی با ایران گشوده‌اند. نتیجه، تضعیف اقتدار شورای امنیت و پیدایش نظمی چندپاره و پرمخاطره در روابط بین‌الملل است.
«یورش به شورای امنیت سازمان ملل»، این همان عبارتی بود که سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجهٔ روسیه، این هفته با لحنی تند به کار برد. او دبیرخانهٔ سازمان ملل و قدرت‌های غربی را به انجام «تلاشی غیرقانونی» برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران متهم کرد.
شنیده ها: آتش‌بس شکننده میان ایران و اسرائیل، آسیای مرکزی را در معرض تهدیدی تازه قرار داده است. این منطقه که با سیاست بی‌طرفی و توازن میان تهران، تل‌آویو و قدرت‌های جهانی مسیر توسعه خود را پیش می‌برد، نگران سرایت درگیری‌ها و آسیب به مسیرهای تجاری حیاتی است. هرچند ایران از میراث فرهنگی و تاریخی مشترک برای نفوذ نرم بهره می‌گیرد، اما بی‌اعتمادی ایدئولوژیک و ملاحظات ژئوپلیتیکی مانع نزدیکی سیاسی شده است. در مقابل، کشورهای منطقه بر منافع اقتصادی و ثبات داخلی تمرکز دارند.
آتش‌بس میان اسرائیل و ایران که در ماه ژوئن با میانجیگری «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، برقرار شد، اکنون در آستانهٔ فروپاشی قرار دارد؛ وضعیتی که می‌تواند پژواک‌هایی فراتر از خاورمیانه بر جای گذارد. ازسرگیری درگیری‌ها نه‌تنها ثبات منطقه را تهدید می‌کند، بلکه برای آسیای مرکزی پیامدهای سنگینی خواهد داشت و می تواند در مسیرهای حیاتی تجارت اختلال ایجاد کند و پیوندهای اقتصادی را تضعیف و موازنه شکننده ژئوپلیتیکی را برهم بزند.
شنیده ها: این طرح‌ها از توافقات اقتصادی و امنیتی تا گسترش پایگاه‌های نظامی آمریکا و متحدانش در کشورهای منطقه، به نوعی ادامه همان سیاست یک‌جانبه‌گرایی آمریکاست که رنگ و لعاب جدیدی پیدا کرده است. در ظاهر، مقامات آمریکایی از کاهش تنش و تثبیت اوضاع صحبت می کنند، اما در عمل هدف اصلی، گسترش دامنه نفوذ و افزایش تعداد و ظرفیت پایگاه‌های نظامی در کشورهای منطقه است؛ پایگاه‌هایی که نه تنها از نظر نظامی بلکه از نظر سیاسی و امنیتی، توازن قوا را به سود آمریکا و اسرائیل تغییر می‌دهند.
این سیاست، کشورهای کوچک‌تر منطقه مانند قطر را تحت فشار قرار می‌دهد و مسیرهای سنتی سیاست خارجی آنها را محدود می‌کند. دونالد ترامپ، با اعلام طرح 21 ماده ای خود، مدعی است که به دنبال ایجاد صلح در غزه است. این طرح ر شرایطی مطرح شده که بنابر اعلام وزارت بهداشت غزه، از آغاز عملیات 7 اکتبر تا کنون، بیش از ۶۶ هزار فلسطینی در جنگ جان باخته اند.
شنیده ها: به عنوان یک تحلیلگر نظامی می گویم نیروهای مسلح ما باید همیشه انگشت روی ماشه داشته باشند و برای بدترین سناریوها آمادگی کامل داشته باشند. همچنین باید طرح های تدافعی کشور، کامل و گسترده باشد و نباید بر این تصور باشیم که رژیم صهیونیستی به ما حمله نمی کند، بلکه باید به این تصور باشیم که با اشراف اطلاعاتی که اخیرا نیروهای اطلاعاتی ما به داده های اسرائیلی ها پیدا کرده اند، باید برای حمله اسرائیل آمادگی صد در صدی داشته باشیم.
طی روزهای گذشته، سخنرانی برخی مقامات کشورهای مختلف در سازمان ملل مورد توجه قرار گرفت. یکی از این سخنرانی‌ها، متعلق به بنیامین نتانیاهو بود که در بخش هایی از صحبت های خود به ایران، نیروهای مقاومت و اروپا پرداخت.
شنیده ها: تشدید اختلافات داخلی بر سر خروج از ان.پی.تی یا قطع همکاری کامل با آژانس، می‌تواند موقعیت بین‌المللی ایران را به‌شدت تضعیف کند. ضرورت دارد که تصمیم‌گیران اصلی در تهران، به جای اقدامات شتاب‌زده که تبعات غیرقابل بازگشتی دارد، بر یک استراتژی ملی مبتنی بر اجماع داخلی تأکید کنند. ایجاد وحدت نسبی در فضای سیاسی کشور، شرط لازم برای مدیریت این بحران است.
سه کشور اروپایی با فعال‌سازی «مکانیزم ماشه» مسیر بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را آغاز کرده‌اند؛ اقدامی که فشار سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای به‌همراه دارد. اروپا سه شرط شامل ازسرگیری مذاکرات با آمریکا، بازگرداندن دسترسی آژانس و ارائه گزارش شفاف از ذخایر اورانیوم را مطرح کرده است. کارشناسان توصیه می‌کنند ایران با پرهیز از واکنش‌های شتاب‌زده، بازگشت به دیپلماسی، مدیریت اختلافات داخلی، تقویت روابط متوازن خارجی و تنوع‌بخشی اقتصادی از بحران عبور کند.
شنیده ها: انتظار می رفت چین و روسیه در این شرایط میانجیگری کنند. می دانیم که حق وتوی این ۲ کشور در موضوع پرونده هسته ای ایران، باطل شده است. اعضای دائمی دیگر حق وتو ندارند. وساطت این دو کشور بین ایران و کشورهای اروپایی، می توانست تاثیر مثبتی داشته باشد. ما نباید در حل این پرونده زمان را تا این حد از دست می دادیم که اروپا به سمت آمریکا و اسرائیل حرکت کند. هم اسرائیل و هم ایالات متحده، اروپایی ها را تحت فشار قرار داده اند که مکانیسم ماشه را فعال کند.
مقام های سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) و نماینده اتحادیه اروپا، به زودی با طرف ایرانی دیدار خواهند کرد. مذاکرات در سطح معاونان وزارت خارجه انجام خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود ریاست هیئت ایرانی همچون گذشته بر عهده مجید تخت روانچی و کاظم غریب آبادی باشد.
شنیده ها: در شرایطی که ایران و اسرائیل در یک آتش بس با مدت زمان نانوشته قرار دارند، برخی رسانه های عبری زبان مدعی شده اند احتمال حمله اسرائیل به ایران تا پاییز سال جاری دور از ذهن نیست. این موضوع و همزمانی آن با رزمایش گسترده نظامی اسرائیل ابهاماتی را در این خصوص ایجاد کرده است.
