شنیده ها

شنیده ها: بحران کنونی آب تنها به دلیل تغییرات اقلیمی و کمبود باران اتفاق نیافتاده و ادامه اشتباهات گذشته منجر به روز صفر آبی خواهد شد؛ حتی اگر باران شبیه به رگبارهای سال‌های قبل ببارد. یک متخصص محیط زیست معتقد است که تغییر اقلیم، پنجره زمانی ما را محدود کرده و شرایط را سخت‌تر کرده است. در هر جایی نباید تقاضای آب بیشتر وجود داشته باشد و تقاضاهای بی‌مورد گذشته باید حذف شوند.

بالاخره تهران بارانی شد؛ هرچند همچنان بیش از ۹۶ درصد نسبت به سال‌های گذشته عقب است. همزمان هواشناسی برای ۱۹ استان بارندگی، رعد و برق، بارش برف در مناطق سردسیر و ارتفاعات و تگرگ برای نقاط مستعد پیش‌بینی کرده. قرار گرفتن این آمار در کنار هم احتمالا نشانه‌هایی از امید برای بحران آب ایران داشته باشد؛ غافل از اینکه بارش‌ها در طول سال تنها می‌توانند ذخایر سطحی تهران را پر کنند؛ پس این آغاز ماجراست.

شنیده ها: موضوع حجاب به یکی از بحث‌های اصلی تریبون‌های رسمی تبدیل شده و سخنانی از علم‌الهدی، احمد خاتمی و حتی رئیس قوه قضاییه بار دیگر نشان می‌دهد بخشی از نهاد‌های رسمی به‌جای مواجهه واقعی با مطالبات جامعه، با رویکرد‌هایی مبتنی بر تهدید، فرافکنی و پاک کردن صورت‌مسأله به میدان آمده‌اند.

در هفته‌های اخیر بار دیگر موضوع حجاب در صدر سخنرانی‌های برخی تریبون‌های رسمی قرار گرفته؛ اما نه در قالب سیاست‌گذاری سنجیده یا گفت‌وگوی اجتماعی، بلکه عمدتاً با بیان‌هایی که بیشتر به ایجاد هراس، تهدید یا فرافکنی شبیه است تا مدیریت فرهنگی. این نوع مواجهه نه تنها به حل مسأله کمک نمی‌کند، بلکه عملاً صورت‌مسأله را از دید پنهان کرده و جامعه را به سمت دوگانه‌سازی بیشتر پیش می‌برد.

شنیده ها: امیدها به بارش‌های آذرماه گره خورده؛ پزشکیان نیز هشدار داده که در صورت تداوم بی‌بارانی تا آذر ماه، تخلیه پایتخت می‌تواند به تصمیمی ناگزیر تبدیل شود.

مشاهدات میدانی و گزارش‌های مردمی حاکی از آن است که در برخی مناطق تهران، آب از حدود ساعت ۲۴ تا ۵ بامداد قطع می‌شود. هرچند هنوز جیره‌بندی آب به‌صورت رسمی اعلام نشده، اما تداوم این قطعی‌ها در کنار افت محسوس فشار آب، نشانه‌ای از آغاز محدودیت‌های تأمین آب در پایتخت است. از سوی دیگر، کاهش بارندگی‌ها به تشدید کمبود منابع آبی دامن زده است.

تینا رضاسلطانی: خشکسالی، دوره­ی کم‌آبی است که طی آن یک منطقه با کمبود در ذخیره و منابع آبی مواجه است. از این تعریف، بلافاصله می‌توان نتیجه گرفت که دوره ­ی کم‌آبی نسبت به یک منطقه به خصوص و ویژگی‌های مختلف آن سنجیده می‌شود و به سادگی نمی‌توان مفاهیم و مسائل مربوط یا برآمده از آن را در طول زمان و مکان تعمیم بخشید.

خشکسالی به دوره‌ای از شرایط خشک‌تر از حد معمول ناشی از کمبود بارندگی اشاره دارد. خشکسالی پدیده پیچیده‌ای است که می‌تواند برای هفته­ ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد و اغلب پیامد‌های گسترده‌ای برای جمعیت‌های انسانی و اقتصاد کشور‌های مختلف به همراه دارد.

شنیده ها: در ایران با ابربحران آب مواجهیم. ابربحرانی که امنیت غذایی، سلامت، زیرساخت‌ها و معیشت مردم را به شدت تهدید کرده و همین امروز آسیب‌های بسیاری به آنها وارد کرده است. به گمانم جامعه و نخبگان کشور، به وخامت مساله آب تا حد زیادی آگاهند. بخشی از عامه مردم هم به دلیل برخورد مستقیم با مساله، درک درستی از این وضعیت دارند. اما قشر خواب و بی تفاوت، متاسفانه سیاستگذاران و تصمیم سازان کلان کشور هستند که حتی در سطح مسئولین بلندپایه، به نظر نمی‌رسد درکی از وخامت اوضاع داشته باشند و به دنبال حل مسائل ریز و درشت بی اهمیت دیگری هستند.

در روز‌های ابتدایی سال ۱۴۰۴، استان یزد به دلیل آسیب به خطوط انتقال، با قطعی آب چندین روزه مواجه بود. گزارش‌های متعدد ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که میزان ذخیره آب درایران به حد بحرانی رسیده است و به نظر می‌رسد، تمام کشور با کم آبی و جیره بندی رو‌به‌رو باشد. 

شنیده ها: در ۱۸ اسفند محمد جوان بخت «معاون امور آب در وزارت نیرو» اعلام کرد که وضعیت آب تهران در شرایط بحرانی قرار گرفته و سد لتیان فقط ۱۰ درصد آب دارد.

کمبود آب در تهران فقط مختص به سد لتیان نیست. در روز‌های گذشته خبر‌هایی مبنی بر کاهش حجم ذخیره سد کرج و امکان جیره بندی در تهران منتشر شد که نشان دهنده وضعیت آب در این استان است. در عین حال کمبود آب در سایر استان‌ها نیز وجود دارد. با توجه به اهمیت موضوع در کشور، پرسش‌های درخصوص چرایی این وضعیت و راه حل‌های آن در جامعه مطرح است.«دکتر سعید جمالی مدیر دفتر پژوهش و مدیریت دانش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی» در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است.

تینا رضاسلطانی: رودخانه زاینده رود یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های ایران است که از استان‌ها و شهرهای مختلفی می‌گذرد و شهر اصفهان را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. پل‌های متعددی از دیرباز تا به امروز روی این رودخانه ساخته شده‌اند؛ پل‌هایی که از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌آیند و نشاط و طراوتی مثال‌زدنی را برای این شهر به ارمغان آورده‌اند. زاینده رود برخلاف همه رودخانه‌ها، به‌جای آن که به دریا بپیوندد و به زیست خود ادامه دهد، در یک ناحیه کویری داخلی کشور فرو می‌رود و به سکون می‌رسد.

زاینده رود بزرگترین و پرآب‌ترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی سرچشمه می‌گیرد و در کویر مرکزی ایران به‌سمت شرق پیش می‌رود تا در نهایت به تالاب گاوخونی برسد. این رودخانه با ۳۶۰ کیلومتر طول از استان‌های چهارمحال و بختیاری، لرستان، اصفهان، یزد و شهرستان‌های کوهرنگ، فارسان، بن، سامان، چادگان، لنجان، اصفهان، فلاورجان، خمینی شهر و مبارکه عبور می‌کند.

شنیده ها: نتایج یک پژوهش علمی در وبسایت «ایی‌او‌اس» وابسته به اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، نشان می‌دهد که تالاب انزلی ممکن است تا سال ۱۴۳۸ خشک شود.

نتایج یک پژوهش علمی در وبسایت «ایی‌او‌اس» وابسته به اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، نشان می‌دهد که تالاب انزلی ممکن است تا سال ۱۴۳۸ خشک شود.

ندا احمدی: بحران آب در ایران به مشکلات ناشی از کمبود آب اشاره دارد. کمبود آب می‌تواند نتیجه دو مکانیسم متفاوت باشد: کمبود آب فیزیکی (مطلق) و کمبود آب اقتصادی. منظور از کمبود آب فیزیکی عدم وجود منابع کافی آب طبیعی برای تأمین تقاضای یک منطقه است، و کمبود آب اقتصادی نتیجه مدیریت ضعیف منابع آب کافی موجود است. نگرانی‌های اصلی ایران در مورد بحران آب شامل: تغییرپذیری اقلیمی زیاد، توزیع نامناسب آب و اولویت‌بندی توسعه اقتصادی است.

عوامل بروز بحران آب در کشور

خشک‌سالی‌های مکرر همراه با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیک و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌ است.

شنیده ها: انتشار عکسی از سدلار در ۷۵ کیلومتری شمال شرق تهران، در شبکه‌های اجتماعی واکنش برانگیز شده است. در این عکس برفی، فضای پشت سد لار خالی به نظر می‌رسد. تا حال حاضر، دی ماه ۱۴۰۲، بارش‌های سال آبی جاری در تهران در مقایسه با سال گذشته، پیشرفت نکرده است، اما افزایش خروجی آب‌های پشت سدها، نگران کننده است.

فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب، در جدیدترین اظهارنظر خود در خصوص وضعیت بارش‌های کشور و به ویژه وضعیت سد‌های تهران گفته است «سد‌ها در مقایسه با متوسط پنج سال گذشته دارای کاهش ۱۰ درصدی است. همچنین درصد پرشدگی سد‌های پایتخت ۱۵ درصد است.