شنیده ها

شنیده ها: افکار عمومی در ایران و جهان در حالی آخرین اخبار و تحولات مربوط به مذاکرات هسته‌ای را دنبال می‌کنند که به تازگی وزیر خارجه فرانسه بار دیگر در سخنانی، تهدیدها علیه تهران برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل را تکرار کرده است. 

هفته گذشته بود که نخستین دور از مذاکرات هسته‌ای ایران با تروئیکای اروپایی در استانبول ترکیه برگزار شد. این، نخستین دور از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و طرف‌های غربی پس از حمله اسرائیل و آمریکا به ایران و جنگ ۱۲ روزه به شمار می‌رفت. طبق گزارش رسانه‌های خارجی، در این مذاکرات که جمعه هفته گذشته بیش از سه ساعت به طول انجامید، طرفین توافق کردند برای حل و فصل برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر با یکدیگر ملاقات کنند. 

شنیده ها: سیاست «پایان‌های باز» واشنگتن در قبال بحران‌های خاورمیانه، تلاشی هدفمند برای مدیریت بحران از طریق ابهام، بی‌ثبات‌سازی و بازی با سرنوشت ملت‌هاست. آمریکا با استفاده از فریب، بی‌تعهدی و حمایت از منافع اسرائیل، هیچ راه‌حل عملی برای غزه، لبنان، سوریه و ایران ارائه نمی‌دهد و عمداً آینده منطقه را در بلاتکلیفی و ناامنی نگه می‌دارد.

از غزه تا دمشق، از بیروت تا تهران، واشنگتن حتی لحظه‌ای از اجرای «بازی فریب» که با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید به اوج خود رسیده، دست نکشیده است. یکی از الزامات اساسی این بازی، اتخاذ سیاست «پایان‌های باز» برای مدیریت بحران‌ها است؛ و ابزارهای این رویکرد چیزی جز «دروغ»، «بی‌حس‌سازی»، «پراکنده‌سازی توهم» و بیان یک چیز و سپس عمل به عکس آن نیست.

شنیده ها: پس از انتشار گزارش تسنیم درباره انتقال پیامی از سوی دولت پزشکیان به میرحسین موسوی در جریان دیدار اخیر سه چهره سیاسی با او، مسیح مهاجری و حسین کروبی صریحاً این ادعا را رد کردند. کروبی تأکید کرد که در ده سال گذشته هیچ‌گونه پیام یا توصیه مشابهی از طرف مقامات به پدرش، منتقل نشده است.

پس از نزدیک به ۱۵رسال، سه چهره سیاسی مطرح ایران شامل غلامرضا آقازاده، مسیح مهاجری و علیرضا بهشتی، با میرحسین موسوی و زهرا رهنورد ملاقات کردند؛ در پی این دیدار خبرگزاری نزدیک به نهاد‌های نظامی و امنیتی، مدعی شده که در جریان این دیدار، پیامی از سوی دولت پزشکیان به موسوی منتقل شده؛ پیامی حاوی یک توصیه.

شنیده ها: پزشکیان وعده گوشت، طلا، زمین و مدیریت جهان نداد. چند قول محدود داد که موضوع فیلترینگ، گشت ارشاد و تلاش برای اصلاح روابط خارجی شاید شاخص‌ترین آن‌ها بود.

چند روز مانده تا آغاز به کار رسمی مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور، یک ساله شود. یک سال پرماجرا با تحولاتی روی دور تند که شاید بخشی از آن‌ها در طول تاریخ بعضی کشورها یافت نشود. چه برسد به این که در ۳۶۵ روز اتفاق افتاده باشد.

شنیده ها: علی‌اکبر صالحی به این موضوع اشاره نکرد که اعضای این کمیته چه کسانی هستند. او همچنین به زمان تشکیل این کمیته نیز اشاره‌ای نمی‌کند. اما از موثر بودن آن می‌گوید. اشاره می‌کند که افراد مختلف از جاهای مختلف در این کمیته جمع شدند و عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه نیز در این کمیته حضور دارد. اما این کمیته صرفاً یک مجموعه مشورتی نیست بلکه به تعبیر صالحی، قدرت «تعیین تکلیف» دارد.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی در آخرین مصاحبه منتشر شده خود، از وجود یک کمیته موازی تاثیرگذار بر سیاست خارجی و روند مذاکرات ایران و غرب خبر داد.

شنیده ها: بازماندگی از تحصیل در ایران نتیجه عواملی شامل فقر، بیکاری، نابرابری جنسیتی، دسترسی جغرافیایی و کیفیت پایین نظام آموزشی است. این مسئله به‌ویژه در میان دختران روستایی و خانوار‌هایی با سرپرست بیکار یا با تحصیلات پایین، شدت بیشتری دارد.

هر روز که کودکی از تحصیل جا می‌ماند، گامی‌ست به عقب برای جامعه‌ای که در پی رشد و توسعه اقتصادی است. دختری را تصور کنید که در روستایی دورافتاده به‌جای نشستن پشت نیمکت کلاس، مجبور است آب بیاورد یا از خواهر کوچکش مراقبت کند. یا پسری که در سن کودکی، نان‌آور خانه می‌شود، چون فقر، راه مدرسه را بر او بسته است؛ بنابراین بازماندگی از تحصیل فقط یک رقم خالی نیست؛ بلکه روایتی از فرصت‌های سوخته و استعداد‌های از دست رفته است. امری که به چرخه‌ی فقر دامن می‌زند. این مسئله می‌تواند زنگ خطری برای هر کشور درحال توسعه باشد. موضوعی که برای کشوری مانند ایران به شدت حائز اهمیت است.

شنیده ها: شان متیوز، خبرنگار میدل ایست آی، به بررسی شکاف‌های عمیق در رویکرد‌های ایالات متحده و اسرائیل نسبت به آینده سوریه می‌پردازد. در حالی‌که دولت ترامپ به‌دنبال حفظ یکپارچگی سوریه با حمایت متحدانی، چون ترکیه و کشور‌های خلیج‌فارس است، اسرائیل ترجیح می‌دهد با ایجاد مناطق نفوذ جداگانه، تعادل ژئوپلیتیکی در سوریه را به نفع خود تغییر دهد.

گزارش حاضر با تکیه بر گفت‌و‌گو با دیپلمات‌ها و تحلیلگران منطقه‌ای، به ویژه در سایه حملات اخیر اسرائیل به دمشق، نشان می‌دهد چگونه این اختلافات می‌تواند تلاش‌های دیپلماتیک واشنگتن را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند.

شنیده ها: طرح اینترنت طبقاتی، طرح تبعیض در ارائه خدمات اینترنت و یا هر چه که نامش باشد، نه تنها می‌تواند موجب نابرابری در حوزه فناوری شود، بلکه ممکن است به انفجاری اجتماعی ناشی از احساس سرخوردگی و تبعیض منجر شود. مهم نیست مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی خود بنویسد: «دسترسی آزاد به اطلاعات حق همه مردم است، نه فقط یک طبقه خاص. دولت موظف و مصمم است اینترنتی آزاد، باکیفیت و فراگیر فراهم کند» اما جامعه آنچه را که می‌بیند ملاک قرار می‌دهد و ادامه این روند می‌تواند واکنش یا خشم اجتماعی جدی به دنبال داشته باشد؛ به‌خصوص اگر دولت یا تصمیم‌گیرندگان بالاتر از آن، بر آتش این تبعیض بیش از پیش دامن بزنند.

حالا دیگر یک ماهی از پایان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل و اعلام آتش بس گذشته، اما به نظر می‌رسد که اینترنت در ایران هنوز به وضعیت پیش از جنگ بازنگشته است. چنان چه اختلال‌های سراسری در طول درگیری‌ها، اگرچه توجیهی امنیتی داشت، اما یک‌بار دیگر زخم کهنه «اینترنت طبقاتی» را تازه کرد؛ طرحی که به‌ظاهر از دهه ۹۰ مطرح بوده، ولی حالا با عناوین تازه‌ای مانند «منطقه آزاد سایبری» یا «اینترنت اضطراری» به میدان برگشته است.

شنیده ها: پس از این خروج، ایران هیچ تعهدی نسبت به معاهده و پادمان ندارد. مواد هسته‌ای و سایت‌های غنی‌سازی و تحقیقاتی خود را به آژانس اعلام نمی‌کند. گزارشی از سطح غنی‌سازی خود به آژانس ارائه نمی‌دهد. هیچ تعهد قانونی برای پذیرش بازرس‌ها وجود ندارد. همچنین ایران دیگر تعهد قانونی نخواهد داشت که برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه دارد. می‌تواند به سمت برنامه هسته‌ای نظامی و ساخت سلاح حرکت کند.

پس از جدی‌تر شدن اظهارات مقامات اروپایی درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شهریور ماه پیش‌رو، زمزمه‌های خروج ایران از معاهده عدم اشاعه یا NPT نیز جدی‌تر و بیشتر شنیده می‌شود.

شنیده ها: این یادداشت با تأکید بر نقش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در بحران اخیر ایران، او را متهم می‌کند که با نادیده گرفتن اصل بی‌طرفی، عملاً ابزار مشروعیت‌بخشی به حملات آمریکا و اسرائیل علیه ایران شده است. به اعتقاد تحلیلگران و کارشناسان، گروسی با همسویی با منافع غرب و ارائه بهانه دیپلماتیک، زمینه‌ساز حمله نظامی و نقض حاکمیت ایران شد و صلاحیت ادامه مسئولیت و نامزدی برای دبیرکلی سازمان ملل را ندارد.

یکی از جنبه‌های کمتر دیده‌شده حمله نظامی آمریکا و اسرائیل به ایران، نقش کلیدی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است؛ شخصیتی که به‌جای ایفای نقش بی‌طرف، عملاً به ابزار دیپلماتیک این دو کشور برای مشروعیت‌بخشی به حملات علیه تاسیسات هسته‌ای ایران، ترور دانشمندان و فرماندهان نظامی و نقض صریح حاکمیت ملی تهران تبدیل شد.