مهم‌ترین راهکارهای کاهش استفاده کودکان از گوشی های هوشمند
ندا احمدی: استفاده بیش از حد کودکان از تلفن همراه می‌تواند اثرات منفی متعددی از جمله اختلالات خواب، مشکلات بینایی، کاهش تمرکز، مشکلات رفتاری و اجتماعی، و حتی تأخیر در رشد مهارت‌های زبانی و حرکتی به همراه داشته باشد. برای کاهش این اثرات، والدین میتوانند با محدود کردن زمان استفاده، نظارت بر محتوا، تشویق به فعالیت‌های جایگزین و آموزش استفاده سالم از فناوری، به کودکان کمک کنند.
استفاده از گوشی در دنیای پیشرفته امروز اجتناب ناپذیر شده است. این وسایل الکترونیکی، با ارائه تجربیات تفریحی و آموزشی، جزء زندگی روزمره اطفال محسوب می‌شوند.
حال استفاده بیش از اندازه از این ابزار می تواند به بروز مشکلاتی در کودکان منجر شود.
بروز مشکلات خواب کودک
استفاده طولانی مدت از موبایل و تبلت باعث ایجاد بحران کمبود خواب برای همه گروه‌های سنی می‌شود. با این حال، از دست دادن خواب برای کودکان بیشتر ضرر دارد. بچه‌ها به دلیل رشد جسم و روان به خواب بیشتری نسبت به بزرگسالان نیاز دارند. یک کودک هر شب به طور متوسط 10-12 ساعت به خواب نیاز دارد تا بتواند به درستی رشد کند.
تمام وسایل الکترونیکی، از جمله تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، آیپدها و تلویزیون‌ها، از صفحه نمایش خود نور آبی ساطع می‌کنند. بدن آن نور آبی را به عنوان روز تلقی میکند و مغز سیگنال بیدار شدن را ساطع میکند. در نتیجه کودک به جای خوابیدن در شب، ممکن است حتی هنگام خاموش بودن صفحه الکترونیکی کاملاً بیدار باشد.
کودکی که کمبود خواب دارد به طور معمول دارای خلق و خویی دمدمی مزاجی است و خطر چاقی در او افزایش می‌یابد. همچنین دقت و تمرکز کافی را نداشته، فاقد مهارت تصمیم گیری است، مشکلات سلامتی افزایش می‌یابد، بی حال و بدون انرژی است و در مدرسه عملکرد خوبی ندارد.
اختلال یادگیری کودک
اگر به طور ناشی بیش از حد از تکنولوژی استفاده کنید ، ممکن است تمرکز کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. بی قراری، حواس پرتی، اضطراب بیش از حد، مشکلات سر جلسه امتحان، و خستگی و کسالت از علائمی هستند که از عوارض گوشی برای کودکان هستند. با توجه به این مسائل، ارائه راهکارهای مؤثر برای مدیریت زمان استفاده از تکنولوژی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اضطراب اجتماعی
یکی دیگر از عوارض گوشی برای کودکان، کاهش فعالیت جسمی در کودکان می باشد که ممکن است باعث اثرات مخربی روی جسم و روان آنها شود. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش سلامت جسمی، اختلال در توازن انرژی، و حتی تأثیرات روانی نظیر افزایش استرس و اضطراب شود. بنابراین، ارتقاء فعالیت های جسمی و ورزش در روزمره کودکان، به عنوان یک راهکار مؤثر، می‌تواند به بهبود سلامتی جسمی و روانی آنها کمک کند. آموزش مفاهیم سالم زندگی و تشویق به شرکت در بازی‌ها و ورزش‌های سرگرم‌کننده، گامی مثبت در جهت تعادل و سلامت کودکان است.
افزایش پرخاشگری و خشونت
بازی های ویدیویی میتوانند روی ذهن کودکان تاثیرات منفی گذاشته و باعث عصبانیت و پرخاشگری در آنها شود زیرا در بازی های ویدویی حتی اگر مناسب سن آنها باشند هیجانی بوده و اختلال در روحیه کودک ایجاد میکند.
خشکی چشم
تمرکز بر روی صفحه نمایش باعث می‌شود که میزان پلک زدن کاهش یابد. این امر منجر به خشکی چشم‌ها می‌شود که می‌تواند باعث سوزش، قرمزی و حساسیت چشم‌ها شود.
مشکلات تمرکز و تطابق چشم
نگاه کردن مداوم به صفحه نمایش در فاصله نزدیک می‌تواند یکی از عوارض گوشی برای کودکان باشد و باعث مشکلات تمرکز و تطابق چشم شود. این مشکلات ممکن است به سختی در تغییر فوکوس از فاصله نزدیک به دور منجر شود.
کاهش کیفیت خواب
صفحات نمایشگرها نور آبی ساطع می‌کنند که ممکن است به شبکیه چشم آسیب برساند و باعث کاهش کیفیت خواب شود. مطالعات نشان می‌دهد که نور آبی می‌تواند تولید ملاتونین، هورمون مسئول تنظیم خواب، را مختل کند.
افزایش خطر نزدیک بینی
استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال در فاصله نزدیک می‌تواند خطر نزدیک‌بینی (میوپیا) را در کودکان افزایش دهد. نزدیک‌بینی یک وضعیت چشمی است که در آن فرد به سختی می‌تواند اشیاء دور را ببیند که این مورد یکی دیگر از عوارض گوشی برای کودکان است.
حملات و سودجویی افراد خطرناک (شکارچیان آنلاین)
افراد خطرناک و سودجو به عنوان یک دوست یا هم سن کودک در پلتفرم های آنلاین خودشان را معرفی می‌کنند و سپس با جلب اعتماد کودک از او سودجویی‌های مختلف، مالی، جنسی یا رفتاری می‌کنند
ایجاد بیماریها و مشکلات پزشکی
وقتی که کودکان بیشتر زمان خود را با گوشی یا تبلت بگذرانند، در اوقات فراغتشان در فعالیت بدنی مشارکت ندارند. این امر آنها را در معرض خطر چاقی و سایر بیماریها قرار می‌دهد، که بعداً می‌تواند به بیماریهای مضر مانند دیابت و فشار خون بالا تبدیل شود. همچنین کمردرد، آرتروز، سندرم حرکت تکراری و میگرن تنها برخی از مشکلاتی است که استفاده طولانی مدت موبایل یا تبلت برای کودکان ایجاد میکند.
افزایش احتمال تومور برای کسانی که بیش از حد از تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، وجود دارد. شواهد محدودی وجود دارد که تومورها را به دلیل تشعشع تلفن همراه ایجاد میکند،.
از آنجایی که تلفن‌های همراه برای برقراری ارتباط از امواج رادیویی استفاده می‌کنند، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های استفاده از اینگونه وسایل افزایش خطر ابتلا به سرطان است.
چاقی
معمولا استفاده از هر وسیله‌ای با صفحه الکترونیکی منجر به کم تحرکی و عدم فعالیت می‌شود. کم تحرکی، همراه با دیدن تبلیغات مربوط به غذاهای فست فودی پر کالری، اغلب منجر به چاقی کودکان می‌شود. کودکان به طور طبیعی سرشار از انرژی هستند و نیاز به دویدن، پریدن و تحرک دارند. وقتی اشتیاق عادی به فعالیت کاهش یابد و آنها ساعت‌ها بنشینند و بازی کنند، اضافه وزن پیدا خواهند کرد. چاقی منجر به انواع مشکلات سلامتی از جمله دیابت، مشکلات مفصلی و بیماریهای قلبی می‌شود.
افت عملکرد تحصیلی
بسیاری از کودکان تلفن همراه خود را به مدرسه می‌برند یا پس از رسیدن به خانه زمان زیادی را صرف بازی با آن می‌کنند. گپ زدن با دوستان یا بازی با موبایل روز به روز در حال افزایش است. این امر منجر به عدم توجه کودکان در کلاس، از دست دادن تمرکز دروس مهم و در نتیجه بی‌اطلاع بودن از مطالعه و امتحانات می‌شود. همه این مسائل باعث پسرفت و افت عملکرد تحصیلی کودکتان می‌شود.
در معرض اطلاعات نامتناسب بودن
در بسیاری از مواقع محتویات درون پیام‌ها و برخی کانال ها و سایت ها مسائل و اطلاعات نامناسبی دارد که ذهن کودک و نوجوان را درگیر میکند، مشغله فکری برای او ایجاد می‌شود و به علاوه غالباً به خاطر ترس از اطلاع والدین دچار تشویق و نگرانی می‌شود.
اعتیاد به تلفن همراه
برخی کودکان عادت کرده اند صبح که از خواب بیدار می‌شوند، سراغ تلفن همراه و حتی قبل از آنکه صبحانه بخورند ساعت‌های زیادی را صرف بازی‌های آنلاین کنند که اگر والدین نتوانند کنترلی بر روی بازی‌های آنلاین فرزندشان اعمال کنند، باید گفت به راحتی این دست بازی‌ها اعتیادآور می‌شوند.
ضمن اینکه بعضی از کودکان برای افزایش رتبه و جایگاه خود در این گونه بازی‌ها، حتی حاضر به پرداخت هزینه‌هایی هستند و گاهاً می‌بینیم که یک کودک خردسال با استفاده از کارت بانکی والدین از حساب آنها برداشت کرده تا رتبه خود در بازی را ارتقاء دهد؛ ضمن اینکه بعضی از این بازی‌های آنلاین حاوی تصاویر مستهجنی است که کودک را با فضایی که هیچ تناسبی به سن او ندارد، آشنا میکند و قطعاً تبعات جبران ناپذیری در روح و روان وی به جای می‌گذارد.
کاهش مهارت های ارتباطی
شواهد نشان می‌دهد، جایگزینی این تکنولوژی به جای ارتباطات حضوری تا حدود زیادی ارتباطات انسان ها را به حداقل رسانیده است.
افزایش این گونه ارتباطات به کاهش روابط چهره به چهره و زنده صوتی منجر می‌شود. ارتباطات ناقصی که در قالب متون خشک و بی روح جان می‌گیرد، مرز شوخی و جدی را درهم می‌آمیزد و مسیر اغراق آمیز و نادرستی را می‌پیماید که هرگز جایگزین مناسبی برای ارتباط کلامی و عاطفی میان گروه دوستان و آشنایان نیست و شناخت مجازی و غیر واقعی حاصل از آن نمی‌تواند معیار خوبی برای آگاهی درباره طرفین رابطه باشد.
این ارتباط مجازی فرصت یادگیری آداب زندگی را به طور عملی و از طریق ارتباط موثر با اقشار مختلف اجتماعی از فرد سلب و او را در محیطی بسته و محدود محصور میکند.
اتلاف وقت زیاد
از آنجا که گوشی‌های تلفن همراه قابلیت دارا بودن بازی‌های مختلف را در خود دارد، دانش آموزان در سنین کودکی یا نوجوانی مدت زمان زیادی را سرگرم بازی می‌شود و از دیگر کارهای ضروریش باز می‌ماند.
راهکارهای کاهش آسیب استفاده از ابزار الکترونیکی
- استفاده بهتر کودکان از ابزار الکترونیکی با همراهی والدین
- ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در کلاس درس
- اگر کودک شما علاقه زیادی به گوشی دارد میتوانید از طرح اسباب بازی آن ها استفاده کنید مانند کندی تویز آیفون.
- رعایت قوانین استفاده از موبایل برای کودکان:
1- رعایت قانون ۲۰-۲۰: هر ۲۰ دقیقه استفاده از دستگاه دیجیتال، به مدت ۲۰ ثانیه به یک شیء در فاصله ۲۰ فوت (حدود ۶ متر) نگاه کنید.
2- استفاده از فیلترهای نور آبی: عینک‌های مخصوص یا فیلترهای صفحه نمایش که نور آبی را کاهش می‌دهند، میتوانند مفید باشند.
3- تنظیم زمان استفاده: محدود کردن زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال و تشویق کودکان به بازی‌های فیزیکی و فعالیت‌های خارج از خانه. بهترین زمان برای کودکان زیر 5 سال نیم ساعت و بالای 5 سال حداکثر 1 ساعت می‌باشد
4- پلک زدن منظم: یادآوری به کودکان برای پلک زدن منظم جهت جلوگیری از خشکی چشم.
5- توانمند سازی بچه ها برای مصرف هوشمندانه و هماهنگ با ارزش‌های اجتماعی، مسئولیتی است که به عنوان والدین و مربیان می‌توانیم در تربیت آنها به اجرا درآوریم.
