شنیده ها

ندا احمدی: ظروف با جنس‌های مختلفی در بازار وجود دارند و در این شرایط مساله بروز بیماری‌های مختلف در پی استفاده از برخی از ظروف مطرح است و مردم باید به ایمنی غذا دقت کنند زیرا ممکن است بهترین مواد غذایی و با بیشترین هزینه تهیه و تامین شود اما در فرآیند پخت دچار اشکال شود و غذای مصرفی به نوعی سلامت را به مخاطره بیندازد.

تغذیه از غذایی که مصرف می‌کنیم به دست می‌آید اما ظروفی که غذا در آن سرو می‌شوند نیز در تعیین کیفیت غذا مؤثر هستند. بهترین ظرف برای پخت غذا نقش مهمی در سلامتی افراد دارد.

در حقیقت، فرآیند انتخاب ظروف آشپزی مناسب چیزی است که نیاز به دانش و اطلاعات در مورد نحوه واکنش فلزات و موارد دیگر نسبت به گرما و غذا دارد. در حالی که ممکن است ما ظروف آشپزی با ظاهری فانتزی یا ظروف نچسب راحت بخریم، حقیقت این است که اکثر ظروف امروزی خطرناک هستند زیرا بخارهای سمی و سرطان زایی منتشر می‌کنند.

انواع ظروف موجود در بازار

1-ظروف آلومینیومی

آلومینیوم فلز سبکی است و گرما به سرعت به این ظروف منتقل می‌شود. از طرف دیگر شست‌وشوی این ظروف بسیار آسان است اما مشکلی که این ظروف دارند این است که تجمع رسوبات آلومینیوم در بدن موجب بروز برخی از بیمارهای به ویژه آلزایمر و بروز مشکلات عصبی در کودکان می‌شود.

در صورت استفاده از ظروف آلومینومی، اگر مواد غذایی اسیدی باشد انتقال آلومینیوم از ظرف به مواد غذایی افزایش می‌یابد و موجب بروز بیماری می‌شود.

در حال حاضر نوعی از ظروف آلومینیوم وارد بازار شده‌اند که زیباتر هستند و راحت‌تر شسته می‌شوند و علاوه بر آن، دارای پوششی هستند که انتقال مواد آلومینیوم به مواد غذایی را کمتر می‌کند بنابراین اگر قرار است برای پخت غذا از ظروف آلومینیومی استفاده شود باید از ظروف آلومینیومی آنودایز شده که بسیار مناسب و مقاوم‌تر هستند استفاده شود.

2-ظروف استیل

یکی از سالم‌ترین ظروف ، ظروف نوع استیل یا فولاد ضدزنگ است که از طریق آلیاژی مرکب از آهن، کروم و نیکل ساخته شده است.

این ظرف در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بسیار مقاوم است. از سوی دیگر معمولا آلیاژ به صورت یکسان گرما را به مواد غذایی می‌رساند و در نتیجه غذایی که در این ظروف تهیه می‌شود خوشمزه‌تر است.

هنوز شواهدی وجود ندارد که بگوییم خرده‌های این فولاد ضد زنگ وارد مواد غذایی می‌شود و سلامتی را به خطر می‌اندازد. تنها توصیه این است که برای پخت و پزهای طولانی یا در صورت دمای بالا به صورت نامتعارف یا جوشاندن مواد غذایی اسیدی در این ظروف، احتمال افزایش نیکل یا کروم وجود دارد و باید حواس‌مان را جمع کنیم زیرا افرادی که به این مواد حساسیت دارند ممکن است آلرژی‌شان تشدید شود.

3-ظروف سرامیکی

 ظروف سرامیکی در دمای بالا ضرری ندارند. البته باید توجه شود ظروف سرامیکی کاملا سرامیک نیستند و از فلز ساخته شده‌اند و با ماده‌ای مانند پایه سرامیکی پوشانده شده‌اند.

معمولا این ظروف بسیار مناسب هستند اما توصیه می‌شود افرادی که از این ظروف استفاده می‌کنند ظرف را با دست بشویند.

4-ظروف چدنی

این ظروف دوام زیادی دارند و از آهن ساخته شده‌اند اما استفاده از این ظروف برای افراد کم خون انتخاب مناسبی است و جزو سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز هستند. مواد غذایی دارای بافت سخت مانند گوشت، در این ظروف بسیار خوب پخته می‌شوند و نسبت به حرارت‌های بالا مقاوم هستند.با این حال استفاده از این ظروف برای کسانی که دچار بیماری هموکروماتوز هستند به علت تجمع آهن در بدن‌شان مشکل‌ساز می‌شود و این افراد نباید از این ظروف استفاده کنند.

5-ظروف مسی

این ظروف به راحتی حرارت را به مواد غذایی انتقال می‌دهند و کیفیت غذا با استفاده از این ظروف بالا می‌رود اما باید توجه شود این ظروف کاملا از مس ساخته نشده‌اند و  با فلز ساخته و تنها روکش مس دارند.

اگر بیش از اندازه از ظروف مسی استفاده شود موجب تجمع مس در کبد می‌شود در نتیجه در آینده این موضوع برای فرد مشکل‌ساز می‌شود بنابراین روی این مس روکشی از نیکل زده می‌شود و باید حواس‌مان باشد اگر این ظروف روکش قلع یا نیکل دارند، زیاد ساییده نشوند تا این پوشش از بین نرود و موجب آزاد شدن بیش از حد مس در غذا و تجمع آن در بدن نشود زیرا در صورت وقوع این اتفاق مشکلات زیادی برای افراد ایجاد می‌شود.

6-ظروف تفلون

شست‌وشوی این ظروف بسیار راحت است و روغن کمی استفاده می‌کنند بنابراین این ظروف بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند اما این ظروف برای سلامتی مناسب نیستند.

این ظروف با خواص نچسبی با یک روکش ( PTFEپلی تترا فلورو اتیلن) به دست می آید که یک پلیمر پلاستیکی است و در هنگام حرارت دادن بیش از 572 درجه فارنهایت، شروع به خارج کردن سموم می کند و این گازهای سمی به علائم آنفولانزا مانند تب دود پلیمری که به طور غیر رسمی به عنوان آنفولانزا تفلون شناخته می شوند، منجر می شوند و آن ها نه تنها برای مردم خطرناک هستند، بلکه برای پرندگان خانگی نیز مانند طوطی بسیار مهلک می باشند.

یک ترکیب شیمیایی دیگر یافت شده در ظروف تفلون, (PFOA اسید پرفلوئوروکتانوئیک) است که با انواع مختلفی از سرطان ها از جمله سرطان پستان،پروستات و سرطان تخمدان مرتبط است،

اگر یک ظرف تفلون را بدون روغن روی گاز قرار دهیم بوی خاصی می‌دهد که موجب بروز سرفه و برخی مشکلات برای افراد دچار بیماری تنفسی می‌شود.

فرمول ساخت ظروف تفلون در سال ۲۰۱۳ مقداری تغییر کرد و بهتر شد اما باز هم داغ کردن بیش از حد این ظروف بسیار خطرناک است و نمی‌توانیم آن‌ها را جزو سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز حساب کنیم.

7-ظروف سفالی

باید توجه شود معمولا لعابی که روی ظروف سفالی ایجاد می‌شود غیر استاندارد است و موجب می‌شود مقدار زیادی کاتیون که یک ماده خطرناک و سرطان‌زا است در فرآیند پخت وارد مواد غذایی شود.

بیشتر رنگ‌هایی که در ظروف سفالی استفاده می‌شود مناسب نیستند بنابراین استفاده از این ظروف زیاد توصیه نمی‌شود.

8-ظروف شیشه‌ای

یکی از بهترین ظروف برای پخت غذا ظروف شیشه‌ای هستند. وقتی گرم می شود، هیچ چیز سمی را آزاد نخواهد کرد، بادوام و سازگار با محیط زیست است و هیچ طعم یا بوی قدیمی ندارد و نه تنها نچسب است، بلکه قیمت خوبی هم دارد. این ظروف تحمل دمای بسیار بالا را دارند اما باید توجه شود کمتر از ظروف شیشه‌ای رنگی استفاده شود یا اصلا استفاده نشود زیرا حرارت بالا موجب می‌شود یک سری یون‌ها و فلزات سنگین از این ظروف رنگی آزاد و وارد غذا شود.

باید حواس‌مان باشد که ضربه‌ای وارد نشده باشد و این ظروف لب پریدگی نداشته باشند یا از دمای خیلی داغ وارد دمای خنک نشوند.

نکاتی برای انتخاب ظروف مناسب

1-ظرف مورد نیاز برای پخت غذا باید به امکان تمیز کردن و شست‌وشوی ظرف دقت شود زیرا اگر ظرف از نظر فیزیکی به گونه‌ای باشد که نتوان خوب آن را تمیز کرد و موجب تجمع باکترهای و میکروب‌ها شود، موجب بیماری روده‌ای می‌شود بنابراین برای تهیه یک ظرف باید به نحوه تمیز کردن آن توجه شود.

2- یک ظرف مناسب باید دارای قوام و داوم باشد و با این وجود هنگام استفاده از ظروف باید از کفگیر چوبی استفاده شود تا خط و خش روی ظرف ایجاد نشود و پوشش ظرف دچار مشکل نشود.

نکاتی برای تهیه غذای سالم

1- برای آشپزی از کفگیرهای فلزی استفاده نشود زیرا استفاده از این ابزار موجب خراشیدگی ظرف و به خطر افتادن سلامت غذا می‌شود.

2- زمانی که غذایی در ظرف فلزی پخت می‌شود باید به ظرف شیشه‌ای یا ظرف دیگری منتقل شود و زیاد در ظرفی که پخته شده نگهداری نشود.

3- ظروف نچسب یا تفلون و آلومینیوم حتی اگر سالم باشند باید بعد از دو سه سال استفاده عوض شوند.

4-بهتر است بعد از پخت مواد غذایی به ویژه در ظروف شیشه‌ای یا سنگی، در ظروف فلزی نگهداری نشوند مگر اینکه جنس ظرف شیشه‌ای یا سنگی باشد.

بهترین ظروف برای پخت غذا

در مجموع بهترین ظروف مورد استفاده برای پخت مواد غذایی، ظروف استیل هستند و در مرحله بعد ظروف شیشه‌ای قرار دارند؛ استاندارد ظروف شیشه‌ای بسیار خوب است اما نمی‌توان هر جایی از این نوع ظروف استفاده کرد و مراقبت‌های خاصی نیاز دارند.