کیفرخواست علیه رییس‌جمهور سابق امریکا
شنیده ها: دونالد ترامپ، مردی که چهار سال را در فاصله سال‌های 2017 تا 2021 در کاخ سفید گذرانده بود امروز سه‌شنبه باید برای انگشت‌نگاری و ثبت تصاویر خود را به قاضی معرفی کند. او اولین رییس‌جمهوری در تاریخ ایالات متحده است که برایش کیفرخواست صادر می‌شود و این مساله مجموعه‌ای از سوالات حقوقی و سیاسی را برای شهروندان امریکایی و البته کشورهایی که با نگرانی تحرکات ترامپ برای بازگشت به قدرت را دنبال می‌کنند، ایجاد کرده است.
عصر روز پنجشنبه 30 مارس، هیات‌منصفه یک دادگاه محلی در منهتن رای به صدور کیفرخواست علیه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا داد. این رای به معنای آن است که اعضای هیات منصفه باور دارند شواهد و مستندات کافی برای طرح اتهام علیه او وجود دارد.
هنوز اطلاع دقیقی از اینکه مشخصا چه اتهاماتی علیه شخص ترامپ مطرح شده در دست نیست اما برای هفته‌ها اعضای هیات منصفه در حال استماع شهادت‌ها و بررسی مستنداتی مربوط به پرداخت حق‌السکوت از سوی ترامپ به استورمی دنیلز، بازیگر فیلم‌های جنسی بودند.
پرداخت این پول، پیش از کاندیداتوری ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 که به پیروزی او در برابر هیلاری کلینتون و حضورش در کاخ سفید منتهی شد، انجام شده است.
چه اتهامی ممکن است متوجه ترامپ باشد؟
استورمی دنیلز می‌گوید سال 2006 یک رابطه مخفیانه با ترامپ داشت؛ چیزی که رییس‌جمهور پیشین امریکا همواره آن را انکار می‌کرد. سال 2016، زمانی که ترامپ کاندیدای اصلی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری بود دنیلز تلاش کرد تا این داستان را به رسانه‌ها بفروشد اما ترامپ که از این مساله آگاه شده بود وکیل شخصی خود، مایکل کوهن را به سراغ او فرستاد تا با پرداخت 130 هزار دلار دنیلز را راضی به سکوت کند. این نوع پرداخت پول که در ازای آن از دریافت‌کننده خواسته می‌شود تا سکوت کند، «حق‌السکوت» خوانده می‌شود.
اصل پرداخت حق‌السکوت اقدامی غیرقانونی به حساب نمی‌آید اما آنچه ترامپ را به دردسر انداخت این بود که مایکل کوهن به درخواست ترامپ با دستکاری در حساب‌های تجاری مجموعه بنگاه‌های اقتصادی زیرنظر ترامپ و جعل سوابق تجاری تلاش کرده است که این پرداخت‌ها را در ازای یک فعالیت قانونی جلوه دهد.
پرداخت پول به دنیلز در شرایطی اتفاق افتاد که شهروندان امریکایی در آستانه حضور در انتخابات بودند و برخی حقوقدانان امریکایی معتقدند این پرداخت می‌تواند به معنای نقض قوانین مالی کارزارهای انتخاباتی باشد.
با برگزاری جلسه دادگاه، ترامپ این فرصت را دارد که دفاعیات خود را مطرح کند. رییس‌جمهور پیشین امریکا هرگونه نقض قانون را رد کرده و می‌گوید این اتهامات دارای انگیزه‌های سیاسی هستند.
آیا ترامپ در صورت محکومیت زندانی می‌شود؟
محتمل‌ترین خروجی دادگاه در صورت محکومیت ترامپ، جریمه نقدی خواهد بود اما تحت شرایطی خاص احتمال زندانی شدن او نیز وجود خواهد داشت.
تعدادی از کارشناسان حقوقی به وبسایت بی‌بی‌سی انگلیسی گفته‌اند اگر در تمام مواردی که احتمال می‌رود ترامپ متهم و سپس مجرم شناخته شود، حداکثر با حکم 4 سال زندان روبرو خواهد شد. اغلب کارشناسان می‌گویند احتمال اینکه فرجام این پرونده به زندان رفتن ترامپ باشد بسیار اندک است.
واکنش‌های ترامپ و وکلایش
جو تاکوپینا، وکیل ترامپ، در مصاحبه با رسانه‌های امریکا وجاهت قانونی این پرونده را زیر سوال برد ولی در عین حال اذعان کرد که هنوز از جزییات دقیق کیفرخواست اطلاع ندارد. به گزارش رویترز، او تاکید کرد که در اولین جلسه دادرسی، اصولیت اعلام جرم علیه موکلش را زیر سوال خواهد برد. همزمان، ترامپ در شبکه اجتماعی خود (تروث سوشال)، به حملات به دادستانی نیویورک ادامه می‌دهد و این پرونده را تلاش دموکرات‌ها برای تاثیرگذاری روی کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری آینده جلوه می‌دهد. او در یکی از واکنش‌های خود قاضی مسوول بررسی این پرونده را متهم کرد که از او «متنفر» است. حامیان ترامپ نیز در این میان، کماکان به جمع‌آوری کمک مالی و برگزاری اجتماعات تبلیغاتی در حمایت از کارزار انتخاباتی او ادامه می‌دهند.
کارزار انتخاباتی او در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اتحاد حزب جمهوری‌خواه حول ترامپ، پاسخ دندان‌شکنی به پرونده سیاسی است که دادستانی نیویورک علیه او به جریان انداخته است.»
به نظر می‌رسد که حامیان ترامپ خود را برای برگزاری اعتراضات گسترده در روز سه‌شنبه و همزمان با اولین جلسه دادرسی آماده می‌کنند. از سوی دیگر نیروهای انتظامی فدرال و پلیس نیویورک نیز در حالت آماده‌باش هستند تا از هرگونه اختلال و آشوبی همزمان با «بازداشت» ترامپ و انتقال او به محل دادگاه جلوگیری کنند. وکیل ترامپ تاکید کرد که به موکلش دستبند نخواهند زد و او در اولین جلسه دادگاه تمامی اتهام‌ها را رد خواهد کرد.
کاخ سفید و جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا تاکنون درباره این مساله سکوت کرده‌اند. جو بایدن رییس‌جمهور امریکا صبح روز جمعه در پاسخ به سوال خبرنگاران گفت در این زمینه اظهارنظر نخواهد کرد.
ترامپ همچنان می‌تواند در انتخابات کاندیدا شود؟
در قانون اساسی ایالات متحده قانونی که بتواند دونالد ترامپ را از حضور دوباره در انتخابات منع کند، وجود ندارد. حتی اگر او زندانی هم شود کماکان روی کاغذ می‌تواند در انتخابات شرکت کرده و پیروز شود. با این وجود درگیر بودن در یک پروسه قضایی باعث ایجاد ملاحظات زیادی در کارزار انتخاباتی یک کاندیدا خواهد شد؛ در دوره‌ای که کاندیدا باید به‌طور فشرده سفر کرده و در برنامه‌هایی که استراتژیست‌ها برایش تدارک دیده‌اند شرکت کند، درگیر شدن در یک پروسه قضایی باعث ایجاد محدودیت‌هایی در این زمینه خواهد بود.
دن بالز، خبرنگار ارشد حوزه سیاست داخلی امریکا در روزنامه واشنگتن‌پست می‌نویسد: دونالد ترامپ به تلاش برای بدنام کردن دادستان منهتن که یک دموکرات است ادامه خواهد داد و خواهد کوشید تا این محاکمه را یک محاکمه با انگیزه‌های سیاسی نشان دهد. این باور او حقیقت ندارد چرا که نتیجه دادگاه را رای هیات منصفه تعیین خواهد کرد و نگاه افکار عمومی یا سیاستمداران تاثیری در آن نخواهد داشت. آنچه اهمیت دارد روند قضایی است. با این وجود، هنوز زود است که به بررسی تاثیرات سیاسی صدور کیفرخواست و محاکمه ترامپ بپردازیم. چنانچه پیش‌بینی می‌شد بسیاری از جمهوری‌خواهان به سیاسی خواندن این اتفاق پرداختند. حتی برخی از کسانی که از آنها به عنوان رقبای احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 نام برده می‌شود نیز در این زمینه به دفاع از او پرداختند. مایک پنس، معاون ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری که پس از ماجراهای ژانویه 2021 و حمله هواداران رییس‌جمهور پیشین به ساختمان کنگره با او دچار اختلاف شد گفته است که تلاش برای محکوم کردن ترامپ جرم‌انگاری اختلافات سیاسی است و نباید انجام شود. ران دیسانتیس، فرماندار فلوریدار نیز که در نظرسنجی‌ها جدی‌ترین رقیب ترامپ است به صراحت اعلام کرده که با توجه به اقامت دونالد ترامپ در پالم بیچ (واقع در ایالت فلوریدا) این ایالت هیچ مشارکتی در استرداد ترامپ نخواهد داشت و اقدام هیات‌منصفه منهتن را «تسلیح سیستم قضایی برای پیشبرد یک دستور کار سیاسی» توصیف کرده است.
خارجی‌های نگران
همزمان با تحولات سیاسی و رخدادهای قضایی در ایالات متحده، بسیاری از سیاستمداران در دیگر کشورها نیز با نگرانی اخبار امریکا را دنبال می‌کنند. برای بسیاری کشورها و به ویژه متحدان اروپایی ایالات متحده، بازگشت ترامپ یا شخصی شبیه به او یک خطر جدی محسوب می‌شود. ولفگانگ ایشینگر، سفیر پیشین آلمان در امریکا که در حال حاضر مدیریت کنفرانس امنیتی مونیخ را برعهده دارد در این باره می‌گوید: «اگر ترامپ واقعا به تاریخ پیوسته باشد، بسیاری در اروپا شب‌های بیشتری را می‌توانند سر آرام بر بالین بگذارند. اما هراس ساختاری که از 6 سال پیش و با روی کار آمدن ترامپ به وجود آمده، هرگز از بین نخواهد رفت.» او می‌افزاید: «اگر ویروس انزوای ترامپ دیگر کاندیداها را درگیر کند، اگر به جای ترامپ یک کاندیدای شبیه او از سوی حزب جمهوری‌خواه به عنوان کاندیدای اصلی برگزیده شود و اگر این کاندیدا برنده انتخابات باشد چه بلایی بر سر اروپا خواهد آمد؟»
این ترس، واقعی و درست است. ران دیسانتیس فرماندار فلوریدا که اصلی‌ترین رقبای ترامپ به شمار می‌رود اخیرا در یک اظهارنظر عجیب جنگ روسیه و اوکراین را «یک اختلاف مرزی» توصیف کرد و تنها زمانی که با حملات زیادی در درون حزب مواجه شد حاضر شد نظرش را کمی تعدیل کند.
با این حال برخی کشورها هم امیدوار به شکست بایدن و پیروزی یک جمهوری‌خواه هستند. مارتین ایندیک، سفیر پیشین امریکا در اسراییل می‌گوید: «به‌طور خاص سعودی‌ها روی بازگشت یک ترامپ یا یک رییس‌جمهور جمهوری‌خواه شرط بسته‌اند. روابط بایدن و بن‌سلمان به اندازه‌ای شکرآب است که می‌توان گفت رویکرد کنونی ولیعهد و حاکم بالفعل عربستان سعودی A.B.B (مخفف کلمه هرکسی به جز بایدن) نام‌گذاری کرد.»
نیویورک‌تایمز نوشته است در اسراییل هم نتانیاهو و هم حزبی‌های او امیدوارند کسی مثل ترامپ به قدرت بازگردد.
تحقیقاتی که در گذشته انجام شد
پیش‌تر در دوره‌ای که ترامپ رییس‌جمهور ایالات متحده بود، کنگره امریکا دو بار در قالب استیضاح تحقیقاتی را علیه او کلید زد. در هر دو بار، مجلس نمایندگان امریکا دو بار حکم به محکومیت ترامپ داد اما هر بار مجلس سنا از محکوم کردن او خودداری کرد. اکنون در شرایطی که ترامپ رییس‌جمهور نیست، امکان استیضاح او دیگر وجود ندارد اما دستگاه قضایی می‌تواند کیفرخواست علیه او صادر کرده و به تحقیق از او به عنوان متهم پرونده بپردازد. پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده، در چند پرونده دیگر که علیه ترامپ جریان دارد از جمله تخلفات مالیاتی نیز کیفرخواست‌هایی علیه او صادر شود.
