شنیده ها

شنیده ها: در تحولی قابل‌توجه در نظم سیاسی خلیج فارس، دیگر این ایران نیست که به‌عنوان محور اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه معرفی می‌شود؛ بلکه اکنون انگشت اتهام مستقیماً به سمت اسرائیل نشانه رفته است.

این تغییر روایت با سخنان بدر البوسعیدی، وزیر خارجهٔ عمان، در «گفت‌وگوی منامه» در بحرین به‌صورت علنی مطرح شد. او در این نشست که توسط «مؤسسهٔ بین‌المللی مطالعات استراتژیک» برگزار شده بود، تصریح کرد: «ما مدت‌هاست می‌دانیم که اسرائیل منبع اصلی ناامنی در منطقه است.»

شنیده ها: میان آوریل و مه ۲۰۲۵، ایران و ایالات متحده پنج دور گفت‌وگوهای هسته‌ای را پشت سر گذاشتند و قرار بود دور ششم در میانه ژوئن برگزار شود. اما تنها دو روز پیش از آغاز آن، اسرائیل با حمایت عملیاتی آمریکا به زیرساخت‌های نظامی و هسته‌ای ایران حمله کرد. نه روز بعد، ایالات متحده به‌طور مستقیم وارد تقابل نظامی شد و تاسیسات فردو، اصفهان و نطنز را هدف قرار داد. تهران در پاسخ، با شلیک پهپادها و موشک‌ها به اهداف نظامی و غیرنظامی در اسرائیل واکنش نشان داد. پس از آنکه ایران یک پایگاه آمریکا در قطر را با موشک هدف قرار داد، واشنگتن میان دو طرف آتش‌بس برقرار کرد.

در ایران، این حملات به شهادت گروهی از دانشمندان هسته‌ای و فرماندهان ارشد نظامی انجامید و تلفات انسانی نیز برجای گذاشت. در اسرائیل نیز شلیک موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به کشته و زخمی شدن شمار قابل توجهی از افراد منجر شد. این مقاله در پی آن است که توضیح دهد چگونه و چرا در شرایطی که مذاکرات هسته‌ای در جریان بود، دو طرف به تقابل نظامی مستقیم کشیده شدند.

شنیده ها: نباید فراموش کرد که هم‌زمان با فشارهای خارجی، تلاش‌هایی برای اثرگذاری بر افکار عمومی منطقه و جهان در جریان است.اکنون می‌توان گفت تقابل میان ایران و غرب وارد مرحله تازه ای شده است. اگر در سال‌های گذشته اختلاف‌نظرها صرفاً بر سر فعالیت‌های هسته‌ای بود، امروز این تقابل ها در خصوص جنبه‌های ژئوپلیتیکی و یافته‌های امنیتی است. در چنین شرایطی، طبیعی است که ابزارهای فشار نیز متنوع تر و چندوجهی تر شوند.

با حضور استیو ویتکاف در خاورمیانه،برای شکل دهی صلح در غزه، شایعاتی در خصوص احتمال مذاکره یا دیدار عراقچی و ویتکاف نیز مخابره شد. با این وجود عراقچی این موضوع را تکذیب کرده است.

شنیده ها: این طرح‌ها از توافقات اقتصادی و امنیتی تا گسترش پایگاه‌های نظامی آمریکا و متحدانش در کشورهای منطقه، به نوعی ادامه همان سیاست یک‌جانبه‌گرایی آمریکاست که رنگ و لعاب جدیدی پیدا کرده است. در ظاهر، مقامات آمریکایی از کاهش تنش و تثبیت اوضاع صحبت می کنند، اما در عمل هدف اصلی، گسترش دامنه نفوذ و افزایش تعداد و ظرفیت پایگاه‌های نظامی در کشورهای منطقه است؛ پایگاه‌هایی که نه تنها از نظر نظامی بلکه از نظر سیاسی و امنیتی، توازن قوا را به سود آمریکا و اسرائیل تغییر می‌دهند.

این سیاست، کشورهای کوچک‌تر منطقه مانند قطر را تحت فشار قرار می‌دهد و مسیرهای سنتی سیاست خارجی آنها را محدود می‌کند. دونالد ترامپ، با اعلام طرح 21 ماده ای خود، مدعی است که به دنبال ایجاد صلح در غزه است. این طرح ر شرایطی مطرح شده که بنابر اعلام وزارت بهداشت غزه، از آغاز عملیات 7 اکتبر تا کنون،  بیش از ۶۶ هزار فلسطینی در جنگ جان باخته اند.

شنیده ها: حضور هواپیماهای سوخت رسان آمریکا در منطقه، چندان چیز عجیبی نیست و پیش از این نیز آمریکا مانورهایی در منطقه انجام می داده است. آمریکا در منطقه ما دهها پایگاه نظامی دارد. ما هم تهدیدهای نظامی آمریکا را فراموش نکرده ایم. اما آن چه د روزهای اخیر رخ داده، چیزی جز نوعی نمایش قدرت نیست و خطر خاصی هم نخواهد داشت.

اعزام سوخت‌رسان‌های آمریکایی به خلیج فارس با حواشی زیادی طی هفته اخیر همراه شد. یکی از شایع ترین گمانه زنی ها، درباره احتمال وقوع جنگ جدید در منطقه به ویژه جنگ بین ایران و اسرائیل و آمریکا بود.

شنیده ها: انتظار می رفت چین و روسیه در این شرایط میانجیگری کنند. می دانیم که حق وتوی این ۲ کشور در موضوع پرونده هسته ای ایران، باطل شده است. اعضای دائمی دیگر حق وتو ندارند. وساطت این دو کشور بین ایران و کشورهای اروپایی، می توانست تاثیر مثبتی داشته باشد. ما نباید در حل این پرونده زمان را تا این حد از دست می دادیم که اروپا به سمت آمریکا و اسرائیل حرکت کند. هم اسرائیل و هم ایالات متحده، اروپایی ها را تحت فشار قرار داده اند که مکانیسم ماشه را فعال کند.

مقام های سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) و نماینده اتحادیه اروپا، به زودی با طرف ایرانی  دیدار خواهند کرد. مذاکرات در سطح معاونان وزارت خارجه انجام خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود ریاست هیئت ایرانی همچون گذشته بر عهده مجید تخت روانچی و کاظم غریب آبادی باشد.

شنیده ها: چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان روز شنبه، ۱۳ اردیبهشت، در رم برگزار می‌شود. اما در روز‌های منتهی به برگزاری مذاکره، برخی اظهارنظر‌های مقامات مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

وزیر امور خارجه فرانسه مدعی شده که ایران در آستانه توسعه سلاح‌های هسته‌ای قرار دارد. این اظهارات که با واکنش تند مقام‌های وزارت خارجه ایران همراه شده در شرایطی مطرح می‌شود که رافائل گروسی نیز از طرفین مذاکره درخواست کرده به ضوابط آژانس در مذاکرات پایبندی کامل داشته باشند.

شنیده ها: ماه گذشته، دعوت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، از شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، برای شرکت در مراسم تحلیف، باعث تعجب بسیاری شد. این دعوت که خارج از عرف دیپلماتیک و سنتی آمریکا بود، با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد؛ چرا که رهبران خارجی معمولاً در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری ایالات متحده حضور نمی‌یابند.

در عین حال، این اقدام شاید از دید برخی تحلیل‌گران، حرکتی هوشمندانه به نظر برسد. روابط ایالات متحده و چین، به‌ویژه در شرایط کنونی، از مرحله‌ای حساس عبور می‌کند. اخیراً سفری به چین داشتم و شرایط کنونی این روابط را می‌توان به دو فیل تشبیه کرد که از درون یک نی به یکدیگر می‌نگرند؛ تصویری که به‌خوبی عدم ارتباط مؤثر و سوءتفاهم‌های عمیق میان این دو قدرت جهانی را نمایان می‌سازد.

شنیده ها: دونالد ترامپ، پیش از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش، با بحران سقوط بشار اسد در سوریه مواجه شده است. او با تأکید بر انزواطلبی، از درگیری آمریکا در این بحران اجتناب می‌کند، اما دیدگاه‌هایی متناقض میان تیمش و کنگره، از جمله روبیو و والتز، وجود دارد که خواستار سیاستی تهاجمی‌تر هستند. این اختلافات سیاست خارجی ترامپ را میان انزواطلبی و مداخله‌گرایی به چالش کشیده و تأثیرات منطقه‌ای آن برجسته است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، پیش از آغاز رسمی ریاست‌جمهوری‌اش با نخستین بحران سیاست خارجی خود مواجه شده است. تحولات غیرمنتظره در سوریه که به برکناری بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور، منجر شده، این بحران را تشدید کرده است.

شنیده ها: جهان در آستانه دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه خواهد شد که شامل گسترش هرج‌ومرج جهانی، تقویت اتحاد‌های رقیب علیه غرب و کاهش توانایی آمریکا در اعمال نفوذ بین‌المللی است. با وجود برتری اقتصادی و نظامی آمریکا، گرایش‌های انزواطلبانه و سیاست‌های غیرمتعارف ترامپ می‌تواند به تضعیف اتحاد‌ها و ناکامی در تقویت قدرت بلندمدت این کشور بینجامد.

با آغاز دولت ترامپ در اوایل سال ۲۰۲۵، جهان با خطرناک‌ترین شرایط خود از زمان جنگ سرد روبه‌رو خواهد شد. رقابت میان ایالات متحده و چین به موضوعی محوری در عرصه جهانی بدل خواهد شد، دو جنگ منطقه‌ای در آستانه شعله‌ور شدن قرار خواهند گرفت، بی‌نظمی و هرج‌ومرج در آفریقا گسترش خواهد یافت، احترام به قوانین بین‌المللی کاهش خواهد یافت و چهار کشور چین، روسیه، ایران و کره شمالی اتحاد خود را برای تضعیف قدرت غرب تقویت خواهند کرد.