آتش در جان خائیز؛ در جستجوی منشأ آتشسوزی در منطقه حفاظت‌شده در مرز دو خوزستان و کهگیلویه‌وبویراحمد
شنیده ها: آتش زدن مزارع کشاورزی در خوزستان، امر رایجی است. کشاورزان پس از برداشت گندم و جو، باقی‌ماندۀ محصولات که همان کاه و کلش باشد را با اعتقاد به اینکه کشت بعدی سریع‌تر به محصول می‌رسد، آتش می‌زنند. این باور گرچه علمی نیست، تبعات واقعی بر محیط‌زیست و منابع طبیعی دارد. این روز‌ها منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز درحال سوختن است، زیرا یک کشاورز تصمیم گرفت زمین کشاورزی‌اش را آتش بزند تا سریع‌تر به کشت بعدی و محصول برسد.
«هدایت‌الله دیده‌بان» مسئول منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز، نقطۀ شروع آتشسوزی را روستای «ده‌خلیفه» می‌داند، همان‌جا که کشاورزی تصمیم گرفت زمین زراعی‌اش را برای کشت بعدی آتش بزند. محیط‌بانان سریع به منطقه رفته و تلاش کردند آتش را خاموش کنند. حوالی ساعت پنج عصر وزش باد شدیدتر و حریق از کنترل خارج شد و خود را به منطقۀ حفاظت‌شده رساند. «در این منطقه به واسطۀ کم‌آبی، جمعیت حیات‌وحش محدود و سرعت پیشروی حریق کم است؛ همین موضوع سبب شده تلفات کل و بز و .. را نداشته باشیم؛ هر چند مارها، عقرب‌ها و یا برخی پرندگان، درگیر حریق می‌شوند.»
در منطقه فعالان محیط‌زیست و کوهنوردان با دمنده و سایر وسایل درحال جلوگیری از پیشروی آتش هستند. به‌گفتۀ دیده‌بان قرار است هواپیمایی با ۴۰ هزار لیتر گنجایش آب هم برای اطفاء حریق اعزام شود. «آتش در ارتفاعات را هنوز داریم که ممکن است به جنگل بلوط برسد.»
به‌گفتۀ مسئول منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز، تیم «خط آتش» که شامل کوهنوردان بهبهانی است، از همان ساعات اولیه درحال کمک‌رسانی برای اطفاء حریق هستند؛ درحالی‌که جامعۀ محلی کمتر درگیر این عملیات شده است.
«تپه ماهورها»، دسترسی را سخت کرد
«نادر ابوعلی» مسئول هیئت کوهنوردی بهبهان و عضو اکیپ خط آتش است. این اکیپ از همان ساعت‌های اولیه در منطقه حاضر شد. به‌گفتۀ او، درحال‌حاضر ۵۰ کوهنورد در کنار کارکنان منابع طبیعی و محیط‌زیست درحال اطفاء حریق هستند. «آتش از مزرعه به تپه ماهورها رسید و کنترل آن سخت شد و در ادامه نیز مسیر خود را در کوهستان ادامه داد. تپه ماهورها ارتفاعی بالای ۷۰۰ متر دارند و کوهستان منطقه نیز بالای ۱۵۰۰ متر است.»
از نظر ابوعلی اگر از همان ابتدا مدیران دو استان خوزستان و کهگیلویه‌وبویراحمد موضوع را جدی‌تر می‌گرفتند و درگیر مرزهای استانی نمی‌شدند، اطفاء حریق آسان‌تر بود. «امیدواریم هواپیمای آب‌پاش زودتر برسد، والا مانند چهار سال پیش بخش بزرگی از منطقه می‌سوزد.»
بیشتر بخوانید: تبعات آتش سوزی در جنگل ها، تا سال‌ها مهار نمی‌شود/ مماشات یا فساد در برخورد با آتش سوزی‌های عمدی
رئیس ادارۀ محیط‌زیست شهرستان کهگیلویه هم در گفت‌وگو با «ایسنا» به ادامه‌داربودن و گسترش آن اشاره کرده است. «منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز شهرستان کهگیلویۀ استان کهگیلویه‌وبویراحمد از روز دوشنبه دچار آتشسوزی شده و با وجود اینکه یک مرحله مهار شد، مجدداً شعله‌ور شده و همچنان در آتش می سوزد.» به‌گفتۀ «روح‌الله عزیزی»، باتوجه‌به گرمی و بالا بودن دمای هوا و سخت‌گذربودن منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز، بالگرد برای انتقال نیروها برای تسریع در مهار و خاموش کردن آتش نیاز است. «نیروهای شهرستان با تلاش فراوان آتش را صبح روز سه‌شنبه مهار کردند، اما ظهر روز سه‌شنبه مجدداً شعله‌ور شد و به حوزۀ استحفاظی استان کهگیلویه‌وبویراحمد سرایت کرد و به‌دلیل وزش باد شدید، به ارتفاعات کشیده شد.»
او هم مانند دیده‌بان این حریق را ایجادکنندۀ مشکل جدی برای حیات‌وحش نمی‌داند. «میزان خسارات وارده هنوز مشخص نیست. علت آتشسوزی عامل انسانی است، اما هنوز به‌صورت دقیق مشخص نیست و موضوع در دست بررسی است.»
بالگرد لازم و ضروری است
«سید حمزه محقق‌زاده» فرماندار شهرستان کهگیلویه هم، در گفت‌وگو با این خبرگزاری با اشاره به حجم بالای آتشسوزی از حضور نیروهای بسیج، منابع طبیعی، محیط‌زیست، کوهنوردان و تشکل‌های محیط‌زیستی و محلی خبر داده است. «برای تسریع در خاموش کردن آتش، درخواست بالگرد آب‌پاش برای کمک به خاموش کردن آتش و انتقال نیروها داریم.»
باتوجه‌به‌اینکه منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز هم‌مرز بین استان خوزستان و استان کهگیلویه و بویراحمد است و آتش از سمت شهرستان بهبهان آغاز شده، محقق‌زاده از مسئولان استان خوزستان درخواست کرده برای مهار و خاموش کردن آتش این منطقۀ حفاظت‌شده، بیش از پیش کمک کنند. «در صورتی که آتش جنگل‌های منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز مهار و خاموش نشود، تا دو سه روز دیگر طول می‌کشد.»
«علیرضا نیکروز» مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه‌وبویراحمد هم با بیان اینکه گروه‌های مختلف برای مهار و خاموش کردن آتش در این منطقۀ حفاظت٬شده بسیج شده‌اند، گرمی هوا و وزش باد شدید را عاملی دانسته که مهار آتش را با کُندی مواجه کرده است. «هماهنگی‌های لازم برای اعزام بالگرد آب‌پاش برای کمک به مهار آتش در منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز انجام شده است.» به‌گفتۀ نیکروز، حجم و شدت آتش در محدودۀ شهرستان بهبهان استان خوزستان بیشتر است و هماهنگی‌های لازم با مسئولان شهرستان بهبهان و استانداری خوزستان انجام شده است. «دو تیم از محیط‌زیست و دو تیم از منابع طبیعی استان برای کمک به مهار آتشسوزی منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز اعزام شده‌اند.»
«هادی سینایی» سخنگوی ادارۀ کل حفاظت محیط‌زیست استان کهگیلویه‌وبویراحمد نیز در گفت‌وگو با «ایسنا» استفاده از بالگرد را برای مهار و خاموش کردن آتشسوزی منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز و انتقال نیروهای داوطلب ضروری می‌داند. «به‌دلیل شیب و سخت‌گذربودن منطقه، مرتع پرپشت و بلند، درختان خشک، گرمی و مساعد نبودن هوا و وزش باد شدید، مهار آتش با کندی مواجه شده است و هر لحظه آتش بیشتر می‌شود.»
به‌گفتۀ این مقام مسئول، نیروهای داوطلب که درحال تلاش برای خاموش کردن آتش منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز هستند، نیاز به یاری بیشتر دارند. «داود میرشکار» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان هم، در گفت‌وگو با «ایرنا» از وسعت بالای آتشسوزی خبر می‌دهد؛ هرچند او هم مانند دیگران برآوردی از میزان دقیق خسارات ندارد. «حدود ۷۰ نفر از ۲ استان خوزستان و کهگیلویه‌وبویراحمد به این منطقه درحال هلی‌برد هستند و بالگرد در منطقه درحال انجام آب‌پاشی و هلی‌برد نیروها است.» او با اشاره به اینکه همۀ امکانات مورد نیاز برای مهار آتش در منطقه بسیج شده است، از حضور نیروهای سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و مدیریت بحران، سپاه، هلال‌احمر، انجمن‌های مردم‌نهاد، انجمن کوهنوردی، نیروی انتظامی و بسیج مردمی نام برده است.
منبع: روزنامه پیام ما
