شنیده ها

شعار امسال سازمان جهانی هواشناسی (The future of weather, climate and water across generations) با توجه به تغییر و تحولی که در روند توسعه و پیشرفت هواشناسی در طی دهه‌های مختلف در دنیا اتفاق افتاده است و دستاوردهای گذشته، پیشرفت فعلی و پتانسیل آینده را برجسته می‌کند و به معنای آینده وضع هوا، اقلیم و آب در گذر نسل‌ها است.

آب و هوا و اقلیم به مرزهای سیاسی وابسته نیست

ما در یک سیاره به هم پیوسته زندگی می‌کنیم. ما یک زمین، با جو و اقیانوس مشترک داریم. آب، هوا و اقلیم و چرخه آب هیچ مرز ملی و سیاسی نمی‌شناسد و همکاری بین‌المللی ضروری است. این فلسفه کار جامعه هواشناسی جهان از سال ۱۸۷۳ است و ما را راهنمایی می‌کند تا علم را به خدماتی برای جامعه و برای نسل‌های کنونی و آینده تبدیل کنیم. دستاوردهای گذشته، پیشرفت‌های فعلی، پتانسیل آینده را برجسته می‌کند.

در طول فعالیت سازمان‌های هواشناسی، خدمات ملی هواشناسی و هیدرولوژیکی به طور شبانه روزی برای جمع‌آوری و استانداردسازی داده‌ها و اطلاعات هواشناسی و پیش‌بینی‌های آب و هوایی بی‌وقفه ادامه داشته است. تاریخچه تبادل داده‌های سازمان جهانی هواشناسی داستانی قابل توجه از دیدگاه علمی، توسعه فناوری و مهمتر از همه، از یک سیستم منحصر به فرد همکاری برای خدمت به جامعه است.

افزایش بیش از یک درجه سلسیوس میانگین دمای جهانی طی ۱۵۰ سال گذشته

همچنین یادآوری این نکته نیز حائز اهمیت است که آب و هوای ما در حال تغییر است. سازمان بین‌المللی هواشناسی در دوره‌ای تأسیس شد که آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی و انسانی در آغاز آن بود. در نتیجه افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرم شدن زمین، میانگین دمای جهانی در حال حاضر بیش از ۱ درجه سلسیوس در مقایسه با ۱۵۰ سال پیش بیشتر شده است. مخاطرات آب و هوایی شدیدتر و اقیانوس‌ها نیز گرمتر و اسیدی‌تر شده‌اند، سطح دریاها بالا رفته و یخچال‌ها و یخ‌ها در حال آب شدن هستند.

سرعت تغییر در حال افزایش است. اکنون برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اطمینان از اینکه نسل‌های آینده می‌توانند در سیاره ما زنده بمانند و رشد کنند، نیاز به اقدام فوری داریم اما خبر خوب این است که پیشرفت‌های سریع علمی و تکنولوژیکی دقت پیش‌بینی‌های آب و هوا و هشدارهای اولیه نجات دهنده زندگی را تا حد زیادی بهبود بخشیده است. پیشرفت قابل توجهی برای نظارت، شبیه سازی و برنامه ریزی آب و هوای جهانی صورت گرفته است. آب، هوا، اقلیم و چرخه آب در آینده نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود. آب، هوا، اقلیم و خدمات هیدرولوژیک به ما کمک می‌کند تا با چالش‌های مرتبط مقابله و از فرصت‌ها استفاده کنیم.

تاکید شعار سال جدید به حفظ آب و هوا و اقلیم برای نسل‌های آینده

صادق ضیاییان - رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا - در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اهمیت سه عامل آب، هوا و اقلیم در زندگی انسان درباره شعار روز جهانی هواشناسی اظهار می‌کند: همواره حیات و نسل بشریت به سه عامل آب، هوا و اقلیم وابسته است. تمدن‌های بشری در زمان‌های قدیم و هزاران سال گذشته در مناطق خوش آب و هوا و دارای آب مناسب و با کیفیت شکل می‌گرفتند.  

وی می‌افزاید: وظیفه همه انسان‌ها این است که هوا، آب و اقلیم را برای نسل‌های آینده حفظ و از تخریب آن خودداری کنند. شعار سال جدید نیز سعی دارد تا توجه جامعه بشری را به سمت و سوی حفظ کیفیت و کمیت آب و هوای پاک برای نسل‌های آینده جلب کند. حفاظت از آب و خاک وظیفه تمام انسان‌ها است و نباید با توسعه صنعتی موجب تخریب محیط زیست شویم، هرچند که توسعه صنعتی نیز می‌تواند در مسیر حفظ هوای پاک و آب و اقلیم مناسب برای نسل‌های آینده باشد. 

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره راهکارهای مناسب جهت حفاظت از آب و خاک و اقلیم تصریح می‌کند: منشا اصلی تغییرات اقلیمی، افزایش گازهای گلخانه‌ای است و مشاغل مختلف، کشاورزی و صنعت در این زمینه نقش دارند و راهکارهای بسیار متنوعی نیز برای کاهش انتشار این گازها وجود دارد. بسیاری از اقدامات در دنیا تجربه شده‌اند و دانشمندان نیز به دنبال ابداع شیوه‌های نوآورانه و خلاقانه برای مناسب کردن شرایط هستند. 

وی می‌افزاید: یکی از مسایل بسیار مهم برای حل مشکلات ایجاد سازگاری، دیگری کاهش انتشار کربن و در نهایت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ذخیره کربن است که به شیوه‌های مختلف صورت‌ می‌گیرد.  

طی ۵۰ سال گذشته تبخیر و تعرق ‍پنج میلیمتر افزایش داشته است

به گزارش ایسنا طی ۵۰ سال گذشته میزان تبخیر و تعرق سالانه پنج میلیمتر و دمای کشور سالانه ۰.۶ درجه سلسیوس افزایش یافته است بنابراین افزایش دما، افزایش تبخیر و کاهش بارندگی‌ها نشان‌دهنده تداوم خشکسالی است. هرچند در سال جاری بارندگی‌هایی داشتیم اما به دلیل خشکسالی‌های پی در پی همچنان با کم آبی مواجه هستیم. 

به گفته سحرتاجبخش- رییس سازمان هواشناسی- در آمارها و نقشه‌ها روند افزایش دما از سال ۱۷۵۰ تا ۲۰۲۰ مشاهده می‌شود و جهش قابل ملاحظه دمایی از سال ۱۹۹۰ رخ داده است که تمامی این آمارها نشان‌دهنده نقش بسیار پررنگ انسان در افزایش قابل ملاحظه دما است. آنچه که از روند تغییرات اقلیمی انتظار می‌رود این است که اگر تولید گازهای گلخانه‌ای به همین شکل ادامه یابد، گرمایش جهانی تا دو درجه سانتیگراد نیز افزایش خواهد یافت. 

وی اظهار می‌کند: روند افزایش بارش‌های حدی تا ۴ درجه سانتیگراد است و در منطقه ما به خصوص در جنوب کشور بیشتر خواهد شد. اقیانوس‌ها نیز تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته‌اند که این تغییرات کاهش یخ‌ها، کاهش PH آب اقیانوس‌ها، افزایش تراز و ارتفاع آب دریا را شامل می‌شود که باعث نگرانی جدی کشورهایی است که مردم آن‌ها در سواحل زندگی می‌کنند. 

به گفته تاجبخش تغییرات اقلیمی بر موارد بسیار زیاد و مهمی از جمله به خطر افتادن امنیت غذایی، کاهش کیفی و کمی آب، افزایش دمای سالانه تا ۵.۲ درجه تا آخر قرن، افزایش بیماری، از بین رفتن جرم و یخ‌های شمال و جنوب تاثیرگذار است. ما در زمین، اقیانوس‌ها و مناطق قطبی که کنترل محیط زیست را بر عهده دارند، وضعیت نامساعدی داریم و به‌طور قطع افزایش دمای خشکی‌ها مربوط به بعد از انقلاب صنعتی است. 

وی در ادامه می‌گوید:اگر افزایش دما به بالای ۴ درجه سانتیگراد افزایش یابد، یعنی بازه خشکسالی‌ها از دو ماه به ۱۰ ماه افزایش می‌یابد، زندگی پستانداران به خطر می‌افتد و آتش‌سوزی جنگل‌ها از ۴۱ درصد به حدود ۹۰ درصد افزایش می‌یابد. 

صرفه‌جویی راهکاری برای کمک به جلوگیری از تغییرات اقلیمی

در شرایطی که تغییرات اقلیمی تاثیرات مهمی بر حیات کره زمین می‌گذارد، ضیاییان با تاکید بر این مسئله که هرگونه اقدامی در مسیر صرفه‌جویی به معنای ایجاد سازگاری با اقلیم است، می‌گوید: اسلام نیز به صرفه‌جویی سفارش کرده است بنابراین هرچه از مصرف‌گرایی فاصله بگیریم، سازگاری با اقلیم بیشتر می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: مسئله نابرابری در استفاده از منابع در تمام نقاط دنیا وجود دارد. برخی کشورها همچون آمریکا به منابعی همچون مواد غذایی دسترسی زیادی دارند و بیشتر مصرف می‌کنند اما میزان همین منابع در برخی قاره‌ها همچون آفریقا بسیار اندک است. بخش عظیمی از دنیا دچار گرسنگی هستند و بخشی دیگر نیز از چاقی مفرط رنج می‌برند بنابراین صرفه‌جویی و فاصله گرفتن از مصرف‌گرایی می‌تواند در تمام جهات تاثیرگذار و مهم باشد و هر اقدامی در راستای کاهش نابرابری و گسترش عدالت می‌تواند به جلوگیری از تغییرات اقلیمی کمک کند. 

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در ادامه می‌گوید: با سازگاری می‌توانیم به حفظ هوا، خاک و اقلیم کمک کنیم و در مورد آب نیز نباید تنها به فکر مصرف خودمان باشیم بلکه باید جهت حفظ آن برای نسل آینده نیز تلاش کنیم. بر اساس نظر مجامع جهانی، تنها مجاز به مصرف ۴۰ درصد آب‌های تجدیدپذیر هستیم و باقی آن باید برای نسل‌های آینده بماند.