شنیده ها: اکونومیست استدلال میکند که در سال ۲۰۲۵، با وجود سر و صدای سیاسی دونالد ترامپ، برنده واقعی رقابت ابرقدرتها شی جینپینگ بود. تعرفهها، تضعیف علم، حمله به مهاجرت و دور کردن متحدان، عملاً به سود چین تمام شد؛ کشوری که با اهرمهای صنعتی، فناوری و زنجیرههای تأمین، دست بالا را دارد. هرچند چین در بلندمدت با رکود و ظرفیت مازاد روبهروست، اما اگر آمریکا ارزشهای باز، علممحور و ائتلافساز خود را قربانی قومملیگرایی کند، بزرگترین مزیت تاریخیاش را از دست خواهد داد.
در سال ۲۰۲۵ بیشترین سر و صدا را دونالد ترامپ به راه انداخت. او با صدور تعداد زیادی فرمان اجرایی، یکی پس از دیگری به نهادها و موضوعات مختلف حمله کرد.
«یورش به شورای امنیت سازمان ملل»، این همان عبارتی بود که سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجهٔ روسیه، این هفته با لحنی تند به کار برد. او دبیرخانهٔ سازمان ملل و قدرتهای غربی را به انجام «تلاشی غیرقانونی» برای احیای تحریمهای بینالمللی علیه ایران متهم کرد.
همانطور که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، دیپلماسی پرآشوب خود در قبال اوکراین را دنبال میکند؛ دیپلماسیای که با ناتوانی در ایستادگی قاطع در برابر یک متجاوز و نیز ضعف در دفاع از اصول حاکمیت و تمامیت ارضی همراه است؛ این تنها اروپاییها نیستند که احساس نگرانی میکنند. واقعیت آن است که اگر جمعیتی وجود داشته باشد که بیش از همه باید نسبت به جایگاه خود در جهانی آشفته و بینظم، جایی که تضمینهای امنیتی آمریکا دیگر به استحکام گذشته به نظر نمیرسند، احساس اضطراب کند، آن جمعیت ۲۳ میلیون نفری تایوان است.
اگر شما هم متوجه نشدید که ایالات متحده آمریکا دارد «غارت، چپاول، تجاوز و تاراج میشود؛ آن هم بهدست کشورهایی از نزدیک و دور»؛ یا اینکه این کشور بهطرزی بیرحمانه از «حق شکوفایی» خود محروم شده است، تبریک میگویم: درک شما از واقعیت، آشکارا بهمراتب روشنتر از رئیسجمهور ایالات متحده است.
یکی از مهمترین پرسشهای این روزها این است که با آب شدن یخها در روابط مسکو و واشنگتن، آیا میزان تحریم ها، به ویژه تحریمهای نفتی اعمال شده علیه مسکو کاهش پیدا خواهد کرد؟ این ایده را یورونیوز در گزارشی مورد بررسی قرار داده و مدعی شده است که با توجه به تمایل روسیه برای افزایش همکاری بین آمریکا، روسیه و عربستان سعودی در بخش انرژی و برنامه ترامپ برای اعمال سیاست فشار حداکثری دو علیه صادرات نفت ایران، شرایط برای ایران در بازار جهانی انرژی بهویژه پس از آتشبس احتمالی در اوکراین سختتر خواهد شد.
این کشورها به دلیل تنشهای ژئوپولیتیکی و تمایل به استقلال اقتصادی، در مسیر "دلارزدایی بینالمللی ارز" حرکت میکنند. همان طور که این ائتلاف ارزهای محلی خود را تقویت میکند، تأثیرات تسلط دلار آشکارتر میشود.
در عین حال، این اقدام شاید از دید برخی تحلیلگران، حرکتی هوشمندانه به نظر برسد. روابط ایالات متحده و چین، بهویژه در شرایط کنونی، از مرحلهای حساس عبور میکند. اخیراً سفری به چین داشتم و شرایط کنونی این روابط را میتوان به دو فیل تشبیه کرد که از درون یک نی به یکدیگر مینگرند؛ تصویری که بهخوبی عدم ارتباط مؤثر و سوءتفاهمهای عمیق میان این دو قدرت جهانی را نمایان میسازد.
با آغاز دولت ترامپ در اوایل سال ۲۰۲۵، جهان با خطرناکترین شرایط خود از زمان جنگ سرد روبهرو خواهد شد. رقابت میان ایالات متحده و چین به موضوعی محوری در عرصه جهانی بدل خواهد شد، دو جنگ منطقهای در آستانه شعلهور شدن قرار خواهند گرفت، بینظمی و هرجومرج در آفریقا گسترش خواهد یافت، احترام به قوانین بینالمللی کاهش خواهد یافت و چهار کشور چین، روسیه، ایران و کره شمالی اتحاد خود را برای تضعیف قدرت غرب تقویت خواهند کرد.
رهبران جهان این هفته در اجلاس سران گروه ۲۰ در ریو دو ژانیرو گرد هم آمدهاند، اما حضور پررنگ دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده، حتی با وجود عدم حضور فیزیکی او، کاملاً مشهود است. پرسشی که ذهن کشورها و شرکتها را به خود مشغول کرده این است: «بازگشت ترامپ چه معنایی برای ما خواهد داشت؟»